- สงครามอิสราเอล-ฮามาส ผ่านมากว่าหนึ่งเดือน กองทัพอิสราเอลยังเดินหน้าโจมตีถล่มฉนวนกาซาอย่างหนัก เพื่อหวังปราบกลุ่มฮามาสให้สิ้นซาก จนทำให้มีชาวปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาถูกสังหารไปแล้วกว่า 10,500 ศพ
- กลุ่มฮามาสคือใคร? ทำไมจึงเลือกเวลานี้ เปิดฉากโจมตีอิสราเอลทั้งที่รู้ดีว่าลำพังกองกำลังติดอาวุธของฝ่ายตนเองไม่มีทางจะเอาชนะกองทัพอิสราเอลได้เลย กลายเป็นคำถามที่เกิดขึ้นมาอีกครั้ง
สงครามอิสราเอลกับกลุ่มฮามาสผ่านมากว่าหนึ่งเดือน นับตั้งแต่กลุ่มฮามาสเปิดฉากโจมตีอิสราเอลแบบช็อกโลก และจับตัวประกันไปกว่า 200 คน เมื่อ 7 ตุลาคม ที่ผ่านมา ทำให้มีผู้เสียชีวิตในอิสราเอลกว่า 1,400 ศพ
อิสราเอลตอบโต้กลุ่มฮามาสอย่างหนักหน่วง เริ่มจากการโจมตีทางอากาศ ตามด้วยการส่งกองกำลังทหารราบบุกภาคพื้นดินเข้าไปในฉนวนกาซาเพื่อหวังปราบกลุ่มฮามาสให้สิ้นซาก ชาวปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาราว 2.3 ล้านคน ต้องเผชิญกับโศกนาฏกรรมจากสงคราม อพยพหนีภัย เผชิญความทุกข์ยากแสนสาหัส เสียชีวิตไปมากมายกว่าหมื่นศพ จนประชาคมโลกกดดันให้อิสราเอล ‘หยุดยิง’ ยุติการโจมตีฉนวนกาซาได้แล้ว
กลุ่มฮามาสคือใคร? ทำไมจึงเลือกเวลานี้ กล้าทำสงครามสู้รบกับอิสราเอลทั้งที่รู้ดี โอกาสชนะมีน้อยนิด กลายเป็นคำถามที่เกิดขึ้นอีกครั้ง หลังสงครามกับอิสราเอลผ่านมาหนึ่งเดือน
...
กลุ่มฮามาสคือใคร?
กลุ่มฮามาส (Hamas) มีความหมายว่า ‘ขวัญกำลังใจ’ เป็นตัวอักษรตัวแรกที่มาจากวลี ‘Harakat al-Muqawama al-Islamiya’ ซึ่งมีความหมายว่า ‘ขบวนการอิสลามเพื่อการต่อต้าน’
กลุ่มฮามาส เป็นกลุ่มชาวปาเลสไตน์หัวรุนแรงเคร่งศาสนาอิสลาม ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1987 โดยชีค อาห์เหม็ด ยัสซิน ซึ่งเป็นผู้ลี้ภัยที่อาศัยอยู่ฉนวนกาซา ในระหว่างการลุกฮือของชาวปาเลสไตน์เพื่อต่อต้านการยึดครองดินแดนของอิสราเอลครั้งแรก หรือเรียกว่า‘Intifada’ (อินติฟาดา) ครั้งที่ 1 ภายหลังการประกาศตั้งรัฐอิสราเอลอย่างเป็นทางการในปี 1948 โดยในปีนั้น มีชาวปาเลสไตน์ซึ่งอาศัยอยู่บนแผ่นดินที่กลับกลายเป็นที่ตั้งของประเทศอิสราเอล ถูกกลุ่มติดอาวุธชาวยิวฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ จนล้มตายไปกว่า 750,000 ศพ
ในช่วงแรก กลุ่มฮามาสมีรากเหง้า และผูกพันกับกลุ่ม ‘ภราดรภาพมุสลิม’ ซึ่งก่อตั้งในอียิปต์ ช่วงทศวรรษ 1920 และเป็นกลุ่มมุสลิมนิกายซุนนี ที่โดดเด่นที่สุดในโลกขณะนั้น
กลุ่มฮามาส ประกาศเจตนารมณ์ แน่วแน่จะทำลายล้างอิสราเอล และต้องการจะเปลี่ยนดินแดนของอิสราเอล ให้เป็นรัฐอิสลาม
กลุ่มฮามาสอ้างความรับผิดชอบอยู่เบื้องหลังเหตุระเบิดฆ่าตัวตายหลายครั้ง รวมทั้งการโจมตีที่ทำให้ทหารและพลเรือนในอิสราเอลเสียชีวิต
ต่อมาในปี 1997 กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯได้จัดให้กลุ่มฮามาสเป็นกลุ่มก่อการร้าย ในขณะที่ สหภาพยุโรป และชาติตะวันตกอื่นๆ ได้พิจารณาเห็นว่า กลุ่มฮามาส คือองค์กรก่อการร้ายเช่นกัน
ฮามาสได้ปกครองฉนวนกาซา
ถึงแม้ ‘ฮามาส’ ในสายตาของอิสราเอล สหรัฐอเมริกา และชาติตะวันตกถูกจัดให้เป็นกลุ่มก่อการร้าย แต่ในปี 2006 กลุ่มฮามาสได้จัดการเลือกตั้งสมาชิกสภาในฉนวนกาซาเป็นครั้งแรก และสามารถเอาชนะองค์การบริหารแห่งชาติปาเลสไตน์ (Palestinian Authority) ซึ่งได้รับการรับรองจากประชาคมโลก
อย่างไรก็ตาม ชัยชนะของกลุ่มฮามาสที่ได้อำนาจปกครองฉนวนกาซา นำไปสู่การเกิด ‘สงครามกลางเมือง’ ปะทะกับกลุ่มฟาตาห์ (Fatah) ซึ่งเป็นกลุ่มการเมืองขององค์การบริหารแห่งชาติปาเลสไตน์ ที่มีนโยบายประนีประนอมกับอิสราเอล ซึ่งเคยดูแลเขตเวสต์แบงก์( West Bank) หรือริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดน และฉนวนกาซามาก่อน และในที่สุด กลุ่มฮามาสสามารถขับกลุ่มฟาตาห์ออกไปจากดินแดนฉนวนกาซาในปี 2007 ได้สำเร็จ
ภายหลังกลุ่มฮามาสได้อำนาจปกครองฉนวนกาซาแล้ว ทำให้อิสราเอลมีการสร้างกำแพงกั้นชายแดนระหว่างอิสราเอลที่ติดกับฉนวนกาซา อีกทั้งกลุ่มฮามาสได้ทำสงครามสู้รบกับอิสราเอลมาหลายครั้งหลายหน ทั้งยิงจรวดโจมตีอิสราเอลเอง หรือไม่ก็ไฟเขียวให้กลุ่มติดอาวุธกลุ่มอื่นๆ ช่วยโจมตี
ในขณะที่กองทัพอิสราเอลตอบโต้กลุ่มฮามาสด้วยปฏิบัติการโจมตีทางอากาศ แต่ในปี 2008 และปี 2014 กองทัพอิสราเอลได้ส่งทหารราบบุกภาคพื้นดินเข้าไปในฉนวนกาซา
ทั้งนี้ ดินแดนฉนวนกาซาของปาเลสไตน์ มีอาณาเขตทางตะวันตกเฉียงใต้ติดกับอียิปต์ ส่วนทางเหนือ-ตะวันออกติดกับอิสราเอล และทางตะวันตกติดกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน โดยฉนวนกาซามีความยาว(ระยะทางชายฝั่งทะเล) ประมาณ 41 กิโลเมตร และมีความกว้างเพียง 6-12 กิโลเมตร รวมมีขนาดพื้นที่เพียงแค่ 365 ตารางกิโลเมตร แต่มีประชากรชาวปาเลสไตน์อาศัยมากกว่า 2 ล้านคน ซึ่งถือเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุดในโลก
...
ผู้นำของกลุ่มฮามาสคือใคร? โดนอิสราเอล ‘หมายหัว’ ทุกคน
ชีคยัสซิน ผู้ก่อตั้งและผู้นำจิตวิญญาณของกลุ่มฮามาส ซึ่งเป็นอัมพาตต้องใช้ชีวิตบนรถวีลแชร์ เคยถูกขังคุกในอิสราเอลหลายปี และกำกับดูแลกองกำลังติดอาวุธของกลุ่มฮามาส ได้ตกเป็นเป้าหมายถูกอิสราเอลพยายามลอบสังหารครั้งแรกในปี 1993 ก่อนในที่สุด ชีคยัสซินโดนลอบสังหารในปี 2004
จากนั้น กองทัพอิสราเอลได้หมายหัวผู้นำกลุ่มฮามาสคนต่อๆ มาโดยตลอด หลังสามารถปลิดชีพยัสซินได้สำเร็จ
สำหรับผู้นำกลุ่มฮามาสคนปัจจุบัน คือ ยาห์ยา อิบราฮิม อัล ซินวาร์ หรือเรียกกันว่า ‘ยาห์ยา ซินวาร์’ เป็นทั้งผู้นำของกลุ่มฮามาสและหัวหน้าฝ่ายการเมืองของกลุ่มฮามาสในฉนวนกาซา และอีกคนหนึ่ง คือ ‘อิสมาอิล ฮานิเยห์’ ซึ่งเป็นหัวหน้าฝ่ายการเมืองของกลุ่มฮามาส
...
ส่องขุมกำลังกลุ่มฮามาส-รู้ดีไม่มีทางชนะอิสราเอล
กองทัพอิสราเอลเชื่อว่า กลุ่มฮามาสซึ่งมีฝ่ายติดอาวุธ ที่มีชื่อว่า ‘กองพลน้อยอัลกัสซัม’ (Al-Qassam Brigades) มีกำลังนักรบประมาณ 30,000-40,000 นาย และจนถึงขณะนี้ยังไม่รู้แน่ชัดนักรบฮามาสถูกสังหารไปแล้วกี่ราย นับตั้งแต่กองทัพอิสราเอลโจมตีฉนวนกาซาหลังบุกโจมตีอิสราเอลแบบช็อกโลกเมื่อ 7 ตุลาคม 2023 จนทำให้มีพลเรือนปาเลสไตน์ เสียชีวิตไปแล้วกว่า 10,500 ศพ
มีการคาดการณ์กันว่า กลุ่มฮามาสมีอาวุธในครอบครอง ทั้งปืนไรเฟิลกึ่งอัตโนมัติ เครื่องยิงจรวด และจรวดต่อต้านรถถัง
Yaakov Katz ผู้เชี่ยวชาญด้านการทหารอิสราเอล และอดีตบรรณาธิการข่าวหนังสือพิมพ์ในอิสราเอล ระบุว่า กลุ่มฮามาสสามารถสร้างโดรนขนาดเล็กได้เอง รวมทั้งโดรนติดอาวุธแบบกามิกาเซ่
...
นอกจากนั้น กลุ่มฮามาสอาจมีเครื่องยิงจรวดแบบประทับบ่าชนิดสามารถยิงจรวดจากภาคพื้นสู่อากาศ แต่ก็มีจำนวนจำกัด ในขณะที่กลุ่มฮามาสไม่มียานหุ้มเกาะ รถถัง ปืนใหญ่ เหมือนกับกองทัพอิสราเอล
อย่างไรก็ตาม ความท้าทายของอิสราเอลในการสู้กับนักรบกลุ่มฮามาสนั้น จะเป็นการต่อสู้ในระยะประชิดในพื้นที่เขตชุมชน อีกทั้งกลุ่มฮามาสยังมีอุโมงค์ใต้ดินเป็น ‘อาวุธลับ’ ในการสู้รบแบบกองโจรกับทหารอิสราเอล
มีรายงานว่า ถึงแม้มีพลเรือนปาเลสไตน์จำนวนมากที่อาศัยอยู่ทางตอนเหนือของฉนวนกาซาหลบหนีภัยสงครามลงไปทางตอนใต้ของฉนวนกาซาแล้ว แต่ยังมีพลเรือนอีกหลายแสนคนยอมเสี่ยงชีวิตอยู่ทางตอนเหนือของฉนวนกาซา รวมทั้งเมืองกาซาซิตี้
ทำไมกลุ่มฮามาสเลือกเวลานี้ ทำสงครามครั้งใหม่กับอิสราเอล
เอพี สำนักข่าวใหญ่ที่มีฐานในสหรัฐฯ วิเคราะห์สาเหตุที่ทำให้เหล่าผู้นำกลุ่มฮามาสเลือกลงมือโจมตีอิสราเอลในตอนนี้ว่าเป็นเพราะ ช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา รัฐบาลอิสราเอลได้มีการบรรลุข้อตกลงสันติภาพกับชาติอาหรับหลายประเทศ โดยไม่มีการทำข้อตกลงกันในเรื่องความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์
อีกทั้งเมื่อเร็วๆนี้ สหรัฐฯได้พยายามเป็น ‘คนกลาง’ ให้อิสราเอลกับซาอุดีอาระเบียบรรลุข้อตกลงกัน ในขณะที่ซาอุดีอาระเบีย ถือเป็นชาติศัตรูของอิหร่าน ซึ่งให้การสนับสนุนกลุ่มฮามาส
ขณะเดียวกัน รัฐบาล ‘ขวาจัด’ ของอิสราเอล ภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ก็พยายามจะจัดสร้างที่อยู่อาศัยของชาวปาเลสไตน์ในเขตเวสต์แบงก์ ถึงแม้ถูกต่อต้านคัดค้านอย่างหนักจากชาวปาเลสไตน์
เหล่าผู้นำกลุ่มฮามาสได้ประณามอิสราเอลที่ปราบปรามกลุ่มติดอาวุธในเขตเวสต์แบงก์ และเดินหน้าสร้างที่อยู่อาศัยของชาวยิวในเขตเวสต์แบงก์ โดยไม่สนใจเสียงทักท้วงของประชาคมโลกที่พิจารณาการกระทำดังกล่าวของอิสราเอลว่าผิดกฎหมาย
อิสราเอลจับกุมชาวปาเลสไตน์หลายพันคน และอิสราเอลปิดล้อมฉนวนกาซาอย่างต่อเนื่อง ...สาเหตุเหล่านี้คือแรงผลักดันให้กลุ่มฮามาสโจมตีอิสราเอลแบบช็อกโลก แม้ตระหนักดีว่าหายนะร้ายแรงจากการตอบโต้ของอิสราเอลนั้น คืออะไร
ผู้เขียน: อรัญญา ศรีจันทรนิตย์