• รัสเซียปรับแผน เริ่มศึกชิงภูมิภาคดอนบาส ทุ่มกำลังบุกโจมตีภาคตะวันออกยูเครน หลังยึดกรุงเคียฟไม่สำเร็จแม้จะระดมโจมตีอย่างหนักนานนับเดือน

  • รัสเซียหมายตาภูมิภาคดอนบาสมานานแล้ว เริ่มตั้งแต่เหตุกบฏแบ่งแยกดินแดนลุกฮือในยูเครนเมื่อปี 2557 ซึ่งมอสโกถูกกล่าวหาว่าให้การสนับสนุนทั้งการเงินและอาวุธ

  • การยึดดอนบาสจะกลายเป็นเหตุผลที่ดีให้ วลาดิเมียร์ ปูติน สามารถประกาศชัยชนะในการทำสงครามครั้งนี้ได้ เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญต่อรัสเซียทั้งในแง่ของยุทธศาสตร์, เศรษฐกิจ และการเมือง

ปฏิบัติการทางทหารของรัสเซียในยูเครนก้าวเข้าสู่เฟสที่ 2 แล้ว โดยรัสเซียปรับแผน มุ่งความสนใจในการรบแทบทั้งหมดไปยังภาคตะวันออกของยูเครน หลังพวกเขาถอนกำลังออกจากพื้นที่ใกล้กรุงเคียฟทางตอนเหนือ โดยประธานาธิบดี โวโลดีเมียร์ เซเลนสกี ระบุว่า นี่คือศึกเพื่อยึดภูมิภาคดอนบาส และกำลังส่วนใหญ่ของกองทัพมอสโกเข้าร่วมในการโจมตีครั้งนี้

รัสเซียหมายตาภูมิภาคดอนบาสของยูเครนมานานหลายปีแล้ว โดยเฉพาะในปี 2557 ที่เกิดกบฏแบ่งแยกดินแดนลุกฮือขึ้นที่แคว้นโดเนตสก์กับลูฮานสก์ แม้มอสโกจะปฏิเสธมาตลอดว่าไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง แต่ก็มีหลักฐานปรากฏว่าพวกเขาให้การสนับสนุนทางการเงินแก่กลุ่มกบฏในการตั้งตนเป็นสาธารณรัฐ และมีอาวุธรัสเซียจำนวนมากถูกใช้การต่อสู้กับทหารยูเครน

นักวิเคราะห์หลายคนมองว่า การที่รัสเซียหันไปมุ่งความสนใจที่ดอนบาสอย่างเต็มที่ตอนนี้ เป็นสิ่งที่สะท้อนว่า มอสโกกำลังลดขนาดเป้าหมายในสงครามครั้งนี้ลง เพราะความล้มเหลวในการยึดกรุงเคียฟ แต่รัสเซียก็มีเหตุผลที่ดีพอให้พวกเขาพอใจได้หากสามารถยึดดอนบาสสำเร็จ เพราะพื้นที่แห่งนี้มีความสำคัญต่อรัสเซียทั้งในแง่ของยุทธศาสตร์, เศรษฐกิจ และการเมือง

...

หวังประกาศชัยชนะ 9 พ.ค.

หลังจากรัสเซียเริ่มสงครามในยูเครน พวกเขาตั้งเป้าหมายจะบุกยึดกรุงเคียฟอย่างรวดเร็ว เพื่อโค่นล้มรัฐบาลของนายเซเลนสกี แต่ล้มเหลวแม้จะผ่านมานานถึง 2 เดือน ทำให้พวกเขาตัดสินใจถอนกำลังออกจากกรุงเคียฟ เมื่อสิ้นเดือนมีนาคม ก่อนจะตัดสินใจทุ่มกำลังทั้งหมดไปยังภูมิภาคดอนบาส ทางตะวันออก

นายไมเคิล แมกฟาล อดีตเอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำมอสโก แสดงความเห็นผ่านทวิตเตอร์ว่า ประธานาธิบดี วลาดิเมียร์ ปูติน แห่งรัสเซีย ยอมแพ้ในเป้าหมายที่ทะเยอทะยานกว่านี้ของตนเองแล้ว และเป็นที่น่าสังเกตว่า รัสเซียเปลี่ยนชื่อสงครามของพวกเขาเป็น “ปฏิบัติการพิเศษทางทหารเพื่อปกป้องดอนบาส” ไม่มีคำว่า สร้างเอกภาพ, กำจัดนาซี หรือทำให้เป็นเขตปลอดทหารอีกต่อไปแล้ว

นอกจากความคืบหน้าที่ไม่เป็นดังหวังแล้ว หน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ ยังดักฟังข้อความได้ว่า ปูตินกำลังหาทางประกาศชัยชนะบางอย่างในภาคตะวันออกของยูเครน ภายในวันที่ 9 พ.ค.นี้ ซึ่งเป็นวันแห่งชัยชนะ ที่โซเวียตมีต่อนาซีเยอรมันในสงครามโลกครั้งที่ 2 ขณะที่หนังสือพิมพ์ เคียฟ อินดีเพนเดนต์ รายงานตั้งแต่เดือนมีนาคมแล้วว่า ทหารรัสเซียได้รับคำสั่งว่าสงครามต้องยุติภายในวันที่ 9 พ.ค.

นายซาเมียร์ ปุริ เจ้าหน้าที่อาวุโสด้านความมั่นคงของสถาบันศึกษายุทธศาสตร์ระหว่างประเทศ (IISS) กล่าวว่า มีความเป็นไปได้ที่ตอนนี้ปูตินกำลังพยายามแบ่งแยกยูเครน เพื่อสร้างผลงานให้เขาสามารถประกาศชัยชนะในประเทศได้ และหลีกเลี่ยงเสียงวิพากษ์จากคู่แข่งการเมืองว่าการโจมตียูเครนเป็นความผิดพลาด

สร้างทางเชื่อมสู่ไครเมีย

การยึดภาคตะวันออกสำเร็จไม่เพียงเป็นกุญแจสำคัญเชิงยุทธศาสตร์กองทัพของรัสเซียเท่านั้น แต่ยังมีคุณค่าทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญด้วย อย่างแรกเลยคือ ดอนบาส เป็นแหล่งอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ มีชื่อเสียงเพื่อการทำเหมืองถ่านหิน และมีถ่านหินสำรองมากมายให้รัสเซียใช้สอย หากพวกเขาตัดสินใจผนวกรวมดินแดนแห่งนี้เป็นส่วนหนึ่งของประเทศ

ประโยชน์อีกอย่างคือ การควบคุมดอนบาสจะทำให้รัสเซียมีเส้นทางบก เชื่อมต่อกับแคว้นไครเมีย ดินแดนยูเครนที่รัสเซียผนวกรวมเป็นของตัวเองในปี 2557 ได้ โดยเกาะแห่งนี้ถือเป็นศูนย์กลางทางทหารและการค้าที่สำคัญของรัสเซียในทะเลดำ และนี่เป็นเหตุผลหลักที่ทำให้รัสเซียพยายามยึดเมืองมาริอูโปลจนถึงตอนนี้ ในขณะที่ยูเครนก็พยายามปกป้องเมืองสุดชีวิต

นอกจากนั้น รัสเซียยังมีเป้าหมายที่จะเข้าควบคุมที่เมืองเคอร์ซอน เมืองใหญ่อันดับ 2 ของยูเครนให้ได้โดยสมบูรณ์ เพื่อยึดคลองน้ำจืดสู่ไครเมีย ที่ถูกยูเครนตัดขาดไป

...

ความเกี่ยวพันทางประวัติศาสตร์กับรัสเซีย

เหตุผลอีกข้อที่รัสเซียอยากได้ภูมิภาคดอนบาส เพราะดินแดนแห่งนี้มีความผูกพันทางประวัติศาสตร์กับรัสเซียอย่างลึกซึ้ง แม้จะแยกตัวจากสหภาพโซเวียตไปพร้อมกับยูเครนเมื่อปี 2534 แต่ประชาชนในแคว้นโดเนตสก์และลูฮานสก์ส่วนใหญ่ยังเป็นผู้พูดภาษารัสเซีย และมองว่าตัวเองยังเป็นชาวรัสเซีย ซึ่งเป็นเหตุผลสำคัญให้กลุ่มแบ่งแยกดินแดนสามารถตั้งตัวเป็นสาธารณรัฐได้สำเร็จ

ในยุคโซเวียต ดอนบาสถูกยกให้เป็น “หัวใจของรัสเซีย” ที่แผ่ขยายเส้นเลือดไปทั่วจักรวรรดิรัสเซีย และก่อนหน้านั้น ดอนบาสเป็นส่วนหนึ่งของแนวคิดเรื่อง “โนโวรอสซิยา” หรือ รัสเซียใหม่ สื่อถือการขยายดินแดนของจักรวรรดิรัสเซียไปทางตะวันตกด้วย ซึ่งแนวคิดที่ว่าอาจยังฝังอยู่ในใจของวลาดิเมียร์ ปูติน ก็เป็นได้

ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ผู้สังเกตการณ์หลายคนพยายามออกมาตั้งข้อสังเกตว่า เป้าหมายสูงสุดในการปกครองของนายปูตินคือการก่อตั้งสหภาพโซเวียตขึ้นมาใหม่หรือไม่ ขณะที่นางแอนนา มาคานจู อดีตผู้อำนวยการฝ่ายกิจการรัสเซีย ของสภาความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐฯ กล่าวเมื่อเดือนก่อนว่า ปูตินเชื่อว่าตนเองมีหน้าที่ในการฟื้นฟูความรุ่งโรจน์ของจักรวรรดิรัสเซียกลับมาอีกครั้ง

แต่ความทะเยอทะยานนั้นไม่อาจเกิดขึ้นได้เลยหากรัสเซียไม่ได้ครอบครองดินแดนกระดูกสันหลังทางอุตสาหกรรมอย่าง ดอนบาส




ผู้เขียน : ทิตชนม์ สว่างศรี

ที่มา : bbc, cnn, cnbc

...