ลาว เจอวิกฤติเศรษฐกิจ จนแทบล่มสลายติดต่อกันหลายปี โดยเจ้าหนี้รายใหญ่คือ จีน ที่แผ่อิทธิพลเข้ามาช่วยพยุงค่าเงินลาวที่อ่อนค่า เพราะสินค้าอุปโภคบริโภคมีราคาสูงขึ้น ประกอบกับปัจจัยหลักทำให้ขาดดุลคือ ต้องพึ่งพาการซื้อน้ำมันเชื้อเพลิงจากต่างประเทศ โดยเฉพาะจากไทย แต่ปัญหาวิกฤติที่เกิดขึ้น จีนได้เข้ามาช่วยเหลือด้านพลังงาน ทำให้สินค้าไทยที่เคยส่งออกได้รับผลกระทบหนัก
จากรายงานเมื่อปี 2564 ลาวมีหนี้ต่างประเทศทั้งหมด 10,413.02 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แบ่งเป็นเงินกู้แบบผ่อนปรน จำนวน 6,225.79 ล้านดอลลาร์สหรัฐ คิดเป็น 60% และเป็นหนี้ที่มีเงื่อนไขตามตลาด จำนวน 4,187.24 ล้านดอลลาร์สหรัฐ คิดเป็น 40%
อดิศร เสมแย้ม ผู้อำนวยการศูนย์แม่โขงศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วิเคราะห์กับทีมข่าวเจาะประเด็น ไทยรัฐออนไลน์ว่า วิกฤติเศรษฐกิจของลาว กระทบต่อค่าครองชีพของประชากรในลาว เพราะเงินเฟ้อทำให้สินค้ามีราคาเพิ่มขึ้น เนื่องจากลาวจะนำเข้าสินค้าอุปโภคบริโภคจากต่างประเทศ โดยเฉพาะราคาของน้ำมันเชื้อเพลิงที่ต้องซื้อนำเข้าจากไทย
...
“วิกฤตินี้ทำให้เกิดปัญหาในด้านความมั่นคงทางอาหาร ส่งผลกระทบต่อรายได้ประชากรที่ไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ ขณะที่นายจ้างในโรงงานอุตสาหกรรม ก็ไม่อยากขึ้นเงินเดือนให้พนักงาน ทำให้คนลาวข้ามมาทำงานในไทยอย่างผิดกฎหมายมากขึ้น การแก้ปัญหาของรัฐบาลลาวขณะนี้ หันไปนำเข้าน้ำมันจากจีน แทนการนำเข้าน้ำมันจากไทย โดยบริษัทน้ำมันของจีน ยอมรับเงินกีบในการซื้อน้ำมัน ต่างจากมาซื้อกับไทยที่รับเงินดอลลาร์ เนื่องจากลาวประสบปัญหาขาดแคลนเงินดอลลาร์และเงินบาท”
หนี้สาธารณะในลาวเพิ่มขึ้น เนื่องจากขาดแคลนเงินสกุลดอลลาร์ ที่มาใช้หนี้ต่างประเทศ ประกอบกับราคาน้ำมันเชื้อเพลิงที่เพิ่มสูงขึ้น ตั้งแต่เกิดสงครามในยูเครน ซึ่งสินค้าที่ลาวนำเข้ามากที่สุดคือน้ำมันเชื้อเพลิง
ขณะเดียวกันก็เจอปัญหาค่าเงินกีบตกต่ำอย่างมาก เพราะต้องพึ่งพาสินค้าและน้ำมันจากไทย เลยต้องซื้อของในราคาแพงหลายเท่าตัว จนส่งผลให้เกิดการขาดแคลนน้ำมันในลาว ส่วนอีกปัญหาคือ การเก็งกำไรจากร้านแลกเงิน ที่มีการกักตุนเงินสกุลต่างชาติ เมื่อเงินกีบราคาตกก็นำเงินต่างชาติมาแลกเอากำไร ยิ่งทำให้ค่าเงินกีบลาวตกต่ำหนักเพิ่มขึ้น จนรัฐบาลลาวต้องกวาดล้างร้านแลกเงินผิดกฎหมาย และเปลี่ยนรัฐมนตรีที่อยู่ในหน่วยงานรับแลกเปลี่ยนเงินทันที
“น่าสนใจว่าหนี้ของลาวส่วนใหญ่มาจากเงินที่นำเข้าพลังงานจากต่างประเทศ คิดเป็นร้อยละ 37 ของหนี้ที่มีอยู่ ทำให้ลาวต้องแก้ปัญหาด้วยการหันมานำเข้าน้ำมันจากจีน ที่เป็นเจ้าหนี้รายใหญ่ของลาวแทน แต่สิ่งที่รัฐบาลลาวเจอและแก้ปัญหาไม่ทันคือ ข่าวลือต่างๆ อย่างล่าสุดการปิดแบงก์ไทยในลาว ก็เป็นการปิดเพียงบางสาขา และมีการเปลี่ยนการทำธุรกรรมการเงินเป็นแบบออนไลน์แทน”
ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำในลาว นอกจากจะส่งผลกระทบให้แรงงานลาวหลบหนีเข้ามาทำงานในไทยมากขึ้นแล้ว ยังจะทำให้เกิดเหตุอาชญากรรมที่เชื่อมโยงกับขบวนการค้ายาเสพติดตามแนวชายแดนสองฝั่งโขง ประกอบกับระยะเวลานี้เศรษฐกิจจีนชะลอตัว ยิ่งทำให้ลาวในฐานะลูกหนี้ ได้รับผลกระทบจนทำให้เกิดการชะลอตัวตามไปด้วย
แต่ในภาวะวิกฤติ ลาวยังมีปัจจัยบวกจากรถไฟความเร็วสูงจากจีน โดยไทยควรมองวิกฤติที่จีนเข้ามามีอิทธิพลในลาว ในด้านการขนส่งสินค้าไปจีนด้วยรถไฟความเร็วสูง ที่ผ่านมามีการส่งผลไม้ไทยไปตามเส้นทางนี้ ถ้าหากผู้ประกอบการไทยหาสินค้าที่คนจีนต้องการจะทำให้เป็นโอกาสใหม่ โดยเฉพาะในพื้นที่อีสาน ที่มีเส้นทางที่ใกล้ในการขนส่งสินค้าด้านการเกษตร
...
สำหรับผู้ประกอบการไทย ที่จะหันมาลงทุนในลาว อาจจะยังไม่ใช่เรื่องง่ายในสถานการณ์นี้ แต่ยังมีโอกาสในการเปิดตลาดเสื้อผ้าแฟชั่นวัยรุ่น เพราะไทยและลาวสื่อบันเทิงใกล้เคียงกัน ดังนั้นแฟชั่นในกลุ่มวัยรุ่นได้รับอิทธิพลจากไทยเป็นหลัก แต่สินค้าเครื่องใช้ที่มีราคาถูก สินค้าไทยอาจจะยังแข่งขันไม่ได้ เพราะในตลาดสินค้าจีนที่ราคาถูกเข้ามาในตลาดเกือบหมดแล้ว ทำให้ผู้ประกอบการไทยต้องปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ในการส่งออกสินค้าไปลาวใหม่.