ตำรับอภัยบี หรือยากลีบบัวแดง พัฒนาจากองค์ความรู้พื้นบ้านโดยหมอยาพื้นบ้าน ประกอบด้วย กลีบบัวแดง (บัวหลวง) บัวบก และพริกไทยดำ ช่วยบำรุงสมอง เป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ปกป้องสมอง ฟื้นฟูความจำ ลดฮอร์โมนความเครียดในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส เปลี่ยนความจำระยะสั้นเป็นความจำระยะยาว
เมื่อวันที่ 20 มี.ค. 2566 ฝ่ายวิจัยและพัฒนาด้านสมุนไพรและการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร นำเสนอผลการศึกษาตำรับยาสมุนไพรกลีบบัวแดง ต่อความจำในผู้ที่มีสมรรถภาพสมองบกพร่องในระยะต้น ในการประชุมวิชาการ 3rd International Congress on Advances in Clinical Research & Trials ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ จนได้รับความสนใจจากนักวิจัยต่างชาติ
“ภก.ณัฐดนัย มุสิกวงศ์” เภสัชกรหัวหน้าฝ่ายวิจัยและพัฒนาด้านสมุนไพรและการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ระบุ ได้นำเสนอผลการศึกษาโครงการประสิทธิศักย์และความปลอดภัยของตำรับยาสมุนไพรกลีบบัวแดง ต่อความจำในผู้ที่มีสมรรถภาพสมองบกพร่องในระยะต้น ซึ่งพบว่าตำรับอภัยบี หรือยากลีบบัวแดง มีความปลอดภัยต่อตับและไตในมนุษย์ที่มีภาวะสมองบกพร่องในระยะต้น เมื่อรับประทานวันละ 2 แคปซูล 2 เวลาหลังอาหาร เช้าและเย็น และมีส่วนช่วยในเรื่องฟื้นฟูความจำได้
...
“การนำเสนอครั้งนี้ได้รับความสนใจจากนักวิจัยต่างชาติเป็นอย่างดี มีการซักถามถึงรายละเอียดของงานวิจัยและงานวิจัยที่จะทำต่อเนื่องในอนาคต ทำให้ยาตำรับนี้มีแนวโน้มที่ดีในการต่อยอดเพื่อพัฒนาสู่การรักษาในผู้ป่วยสมองเสื่อมได้ในอนาคต ภายหลังได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการต่างประเทศหลากหลาย อย่างน้อย 2 ฉบับ”
ตำรับอภัยบี พัฒนาจากองค์ความรู้พื้นบ้านโดยหมอยาพื้นบ้าน เดิมใช้ชื่อว่า ยากลีบบัวแดง ประกอบด้วย กลีบบัวแดง (บัวหลวง) บัวบก และพริกไทยดำ หมอยาใช้ช่วยบำรุงสมอง อายุวัฒนะ สอดคล้องกับฤทธิ์เภสัชวิทยาที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ปกป้องสมอง ฟื้นฟูความจำ ลดฮอร์โมนความเครียดในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส และที่ผ่านมามีการเก็บข้อมูลเบื้องต้นพบว่าช่วยให้นอนหลับดีขึ้นในผู้ป่วย
นอกจากนี้เมื่อปี 2563 ได้ร่วมกับ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ทำการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมพบว่า สารสกัดจากตำรับยากลีบบัวแดงออกฤทธิ์ต้านกลไกการเกิดโรคอัลไซเมอร์ หรือสมองเสื่อมได้ในหลายกลไกพร้อมๆ กัน มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ปกป้องสมอง ช่วยฟื้นฟูความจำ ช่วยลดระดับฮอร์โมนความเครียดในสมองส่วนฮิปโปแคมปัสที่มีหน้าที่เปลี่ยนความจำระยะสั้นเป็นความจำระยะยาว
อีกทั้งยังยับยั้งการสะสมของแอมีลอยด์ บีตา เพปไทด์ส (Amyloid beta peptides) และยับยั้งเอนไซม์แอซีทิลโคลีนเอสเทอเรส (acetylcholinesterase inhibitors) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาการสลายตัวของสารสื่อประสาทในสมองที่ชื่อแอซีทิลโคลีน (acetylcholine) เป็นสารสื่อประสาทที่จำเป็นอย่างยิ่งต่อความจำของมนุษย์ หากสารสื่อประสาทชนิดนี้ลดลง จะส่งผลให้เกิดภาวะสมองเสื่อมได้ กลไกนี้ของตำรับกลีบบัวแดงเป็นกลไกเดียวกันกับยารักษาสมองเสื่อมที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน จากองค์ความรู้โบราณที่สัมพันธ์กับการวิจัยสมัยใหม่
ปัจจุบัน ตำรับอภัยบี เป็นตำรับยาที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพร ช่วยให้นอนหลับ เสริมความจำ ซึ่งจะร่วมกับมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ทำการวิจัยต่อยอดต่อไป เพื่อใช้เป็นยาทดแทนยานอนหลับแผนปัจจุบันที่มีราคาสูง และเป็นทางเลือกให้กับผู้ที่มีปัญหาเรื่องการนอน และช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิต.