วิเคราะห์ความฟีเวอร์ "น้องหมูเด้ง" ผ่านมุมจิตวิทยา โฆษกกรมสุขภาพจิต ชี้ "ความน่ารัก-สื่อ-มีม" 3 ปัจจัยหล่อเลี้ยงความดัง สร้างปรากฏการณ์ Bandwagon Effect คนกลัวตกกระแส "ฉันไม่สนใจฮิปโปตัวนี้ไม่ได้แล้ว!"
พัชราภาชิดซ้าย ราณีชิดขวา ดาวิกาก็ต้องหลบทางให้ เพราะตอนนี้ทุกสปอตไลท์จับจ้องไปที่ 'น้องหมูเด้ง' ฮิปโปแคระวัยเตาะแตะ เซเลปสาวดาวรุ่งแห่งสวนสัตว์เปิดเขาเขียว จ.ชลบุรี บอกได้เลยว่านาทีนี้ถ้าใครยังไม่รู้จักเธอ อาจเข้าข่ายตกกระแส จนคุยกับคนอื่นไม่รู้เรื่องก็ได้นะ!
อ่านเพิ่มเติม: "หมูเด้ง" ฮิปโปแคระ ซุปตาร์สายสวบ ดุ๊กดิ๊กจนครองใจแฟนคลับ
ทีมข่าวฯ เชื่อว่าคุณผู้อ่านที่กดเข้ามาอ่านเนื้อหานี้ คงจะโดนความดุ๊กดิ๊กของน้องหมูเด้งตกไม่มากก็น้อย แต่เคยแอบคิดหรือสงสัยไหมว่า เพราะอะไรกันนะเราหรือคนอื่น ๆ ถึงชื่นชอบน้องได้ขนาดนี้?
เอาเป็นว่า… เราขอชวนทุกคนมาทำความเข้าใจเรื่องนี้ ในมุมมองของศาสตร์จิตวิทยา ผ่านการวิเคราะห์และสนทนากับ 'ดร.นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์' จิตแพทย์เด็ก-วัยรุ่น และโฆษกกรมสุขภาพจิต เอาล่ะครับ! จะรอช้าอยู่ใย! โปรดเลื่อนอ่านบรรทัดต่อไป เพื่อทำความเข้าใจถึงความเฟมัสนี้ไปพร้อมกัน!
...
Bandwagon Effect และ 3 ปัจจัยหล่อเลี้ยงความปัง! :
"ผมคิดว่าน้องหมูเด้งเป็นกระแสที่มีความน่ารัก" โฆษกกรมสุขภาพจิตกล่าวเปิดหัวข้อสนทนาก่อนเสริมต่อไปว่า ความดังนี้มีพื้นฐานจาก 'โลกออนไลน์' ที่ส่งต่อเนื้อหากันอย่างแพร่หลาย และถูกหล่อเลี้ยงด้วยปัจจัย 3 ข้อ
ข้อที่หนึ่ง 'ความน่ารัก' คนเราชอบสิ่งที่น่ารักและตลกขบขัน เพราะดูแล้วจะรู้สึกผ่อนคลายสบายใจ ซึ่งน้องหมูเด้งมีครบองค์ประกอบที่กล่าวมา ทำให้น้องเข้ามาอยู่ในกระแส บวกกับสถานการณ์โลกช่วงนี้มีความตรึงเครียด ผู้คนเลยแสวงหาความผ่อนคลาย และน้องมาได้ลงล็อกพอดี "อย่างเพื่อนร่วมงานผมก็นั่งดูคลิปน้องหมูเด้งแล้วยิ้มตลอด ดูทั้งวัน (หัวเราะ)"
ปัจจัยข้อที่สองก็คือ 'สื่อ' โดยเริ่มต้นจากสื่อในประเทศ จนขยายไปถึงสื่อต่างประเทศ ส่งผลให้ความสนใจขยายวงกว้างมากขึ้น เมื่อสื่อเล่นจนเป็นกระแส ผู้ชมก็เกิดความรู้สึกไม่อยากตกกระแส เกิดความคิดประมาณว่า "ฉันไม่สนใจฮิปโปตัวนี้ไม่ได้แล้ว!"
โฆษกกรมสุขภาพจิต บอกว่า 'การกลัวตกกระแส' ในทางจิตวิทยามีทฤษฎีที่เรียกว่า 'Bandwagon Effect' ซึ่งทำให้คนเรารู้สึกว่า "ฉันจะไม่รู้เรื่องนี้ไม่ได้เพราะคนพูดถึงกันเยอะ" ทำให้คนมีความพยายามที่จะต้องรู้ต้องดูให้ได้ พอเริ่มเข้ามาเสพสื่อก็รู้สึกติดใจ นำไปสู่การเริ่มสนับสนุนและอยากเป็นส่วนหนึ่ง หลายคนถึงขั้นต่อยอดศึกษาเรื่องเกี่ยวกับฮิปโป
ปัจจัยสุดท้ายที่หล่อเลี้ยงกระแสนี้ได้เป็นอย่างดีนั่นก็คือ 'Meme' (มีม) คุณผู้อ่านก็คงจะเห็นผ่านมาไม่น้อยใช่ไหมครับว่ามีคนนำรูปฮิปโปแคระเซเลป ไปตัดต่อล้อทำมีมเป็นจำนวนมาก ซึ่ง ดร.นพ.วรตม์ ได้อธิบายเพิ่มเติมข้อนี้ว่า
การนำภาพไปตัดต่อใส่คำพูดเชิงน่ารักหรือตลกเพื่อทำมีม ส่งผลให้ 'หมูเด้ง' เข้าถึงกลุ่มคนได้หลากหลายขึ้น บางคนอาจจะไม่ได้รักหรือสนใจสัตว์ด้วยซ้ำ แต่เขาชื่นชอบสิ่งที่ตนสนใจและอยู่ในมีม มันเลยช่วยดึงดูดให้คนรู้จักหมูเด้งไปด้วย เช่น ทีมบาสเกตบอลในสหรัฐฯ นำภาพน้องไปเทียบกับนักบาส กลุ่มแฟนคลับชอบใจกดแชร์ นี่คือตัวอย่างที่ช่วยหล่อเลี้ยงกระแสน้องบนโลกออนไลน์
...
กระแสที่สร้างประโยชน์ในทุกระดับ :
กระแสของน้องหมูเด้งครั้งนี้ ดร.นพ.วรตม์ บอกว่า หากมองอีกมุมถือว่าได้สร้างคุณค่าและช่วงเวลาที่ดีตั้งแต่ระดับครอบครัว ไปจนถึงระดับประเทศ! "ผมคิดว่ากระแสนี้เข้าถึงทุกเพศทุกวัย นาน ๆ ทีที่เราจะได้เห็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่และลูกชอบตรงกัน"
ใน 'ระดับครอบครัว' มันทำให้พวกเขามีกิจกรรมทำร่วมกัน หลายบ้านพาลูกหลานไปสวนสัตว์ ใช้เวลาว่างด้วยกันในวันหยุด เกิดปฏิสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกัน อีกทั้งเมื่อเด็กได้เห็นของจริง ก็ช่วยกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ได้อีกด้วย
นอกจากนั้น 'ระดับปัจเจก' จะเห็นว่าคนมีความสุขกับเรื่องเล็กน้อย ลองสังเกตว่าคนดูแฮปปี้ นั่งยิ้มน้อยยิ้มใหญ่คนเดียว หรือนักข่าวนำเสนอข่าวเขาก็อ่านไปยิ้มไป จุดนี้ผมถือว่าหมูเด้งและทีมงานประสบความสำเร็จมากแล้ว
ส่วนของ 'ระดับชุมชน' การที่คนเดินทางไปในพื้นที่มากขึ้น ทำให้เกิดการจับจ่ายใช้สอย ช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจ นอกจากนั้นยังเป็นการสนับสนุนสวนสัตว์ ให้มีทุนต่อยอดดูแลสัตว์และสถานที่ต่อไป เพราะเราอาจจะเคยเห็นข่าวมาบ้างว่า สวนสัตว์หลายแห่งส่อแววหรือต้องปิดกิจการ เพราะไร้คนสนับสนุน
...
สุดท้ายคือ 'ระดับประเทศ' กระแสนี้ช่วยให้ประเทศไทยกลายเป็นที่รู้จักมากขึ้น เช่น ภาพน้องไปปรากฏบนหน้าเพจ National Geographic อันนี้ผมก็เซอร์ไพรส์เพราะไม่ได้เห็นเรื่องในไทยไปอยู่ตรงนั้นนานแล้ว ถ้าจำไม่ผิดล่าสุดคือเรื่องเกี่ยวกับเหตุการณ์ถ้ำขุนน้ำนางนอน
หรือจะกรณีของ Time Magazine ที่ลงรูปและคลิปของหมูเด้ง พร้อมระบุว่า หมูเด้งเป็นตำนาน "She’s an Icon, She’s a Legend, and She Is the Moment. Meet Viral Baby Hippo Moo Deng" นี่คือตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่า นานาประเทศสนใจเรามากขึ้น
...
"หมูเด้งมีความคล้ายกับยุคที่แพนด้าดัง แต่อาจจะมีความต่างนิดหน่อย เพราะตอนนี้โลกออนไลน์กว้างขึ้น ในอนาคตอาจจะมีช่องให้ดู 24 ชั่วโมงเหมือนตอนนั้นก็ได้ แต่อย่าลืมว่ากระแสมาไวไปไว ถ้าน้องโตกระแสอาจจะจางลงและมีสัตว์ตัวใหม่มาแทน"
"แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าดูแล้วมีความสุขกัน ผมก็แนะนำให้ดูต่อนะครับ ถ้ามีเวลาก็ลองพาตัวเองหรือครอบครัวไปที่สวนสัตว์ก็ได้ เพราะยังมีน้องน่ารัก ๆ อีกจำนวนมาก ได้ข่าวว่ามีดาราเก่าด้วย เช่น น้องคาปิบารา ถือว่าเป็นการสนับสนุนให้แหล่งเรียนรู้มีงบประมาณ และนำไปสู่การพัฒนาที่ดีขึ้นในอนาคต"
.........
อ่านบทความที่น่าสนใจ :