อย่างไม่มีปี่มีขลุ่ยเป่านำหน้ามาก่อน จู่ๆนายบุญทรง เตริยาภิรมย์ อดีตรัฐมนตรีพาณิชย์ ในรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ที่ถูกจำคุกในคดีร่วมกันทุจริตโครงการระบาย ข้าวแบบรัฐต่อรัฐ ตั้งแต่ปี 2558 โดยมีโทษจำคุก 48 ปี ก็ได้รับการปล่อยตัวตามโครงการพักการลงโทษ หลังจากที่ได้รับพระราชทานอภัยโทษมาอย่างต่อเนื่องในฐานะนักโทษชั้นเยี่ยม
นายบุญทรงเป็นนักโทษในคดีที่เกี่ยวกับโครงการรับจำนำข้าว ซึ่งเป็นคดีทุจริตทางการเมืองในระดับลือลั่น มีนักการเมือง และนักธุรกิจคนดังร่วมขบวนการหลายคน เช่น นายภูมิ สาระผล อดีตรัฐมนตรีช่วยพาณิชย์ ถูกศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งการเมือง สั่งจำคุก 36 ปี ถูกจำคุกมาแล้ว 7 ปี จึงได้รับการพักโทษ
โครงการรับจำนำข้าวเป็นนโยบายหาเสียงแบบประชานิยมของพรรคเพื่อไทย วัตถุประสงค์สำคัญคือ ทำให้ชาวนาขายข้าวได้ในราคาแพง ไม่ถูกพ่อค้าคนกลางกดราคา แต่ไม่ใช่ “การรับจำนำ” ที่แท้จริง กลายเป็นการ “ซื้อข้าว” ชาวนาในราคาที่สูงกว่าตลาด แต่นำออกขายในราคาตลาดการขายข้าวรับจำนำขาดทุน ทำให้สองรัฐมนตรีต้องติดคุก
โครงการรับจำนำข้าวประสบความสำเร็จในช่วงปีแรกๆ เป็นที่พอใจเพราะขายข้าวได้ในราคาที่สูงกว่าตลาดมาก แต่ปีต่อๆมา หลังจากที่รัฐบาลขาดทุนจากการระบายข้าว “แบบรัฐต่อรัฐ หรือจีทูจี” ก่อให้เกิดทั้งการทุจริต และการขาดทุนมหาศาล รัฐบาลทุ่มงบไปถึงกว่า 9 แสนล้านบาท แต่ยังไม่มีเงินพอจ่ายให้ชาวนา โครงการจึงเจ๊ง
รัฐบาลไม่มีเงินจ่ายให้ชาวนา และยังถูกซ้ำเติมด้วยการทุจริตในการระบาย ข้าว ที่ทำให้สองอดีตรัฐมนตรีติดคุก คนหนึ่ง 36 ปี อีกคน 48 ปี แต่เคราะห์ดีที่มีโครงการพักโทษช่วยไว้ ไม่ต้องติดคุกจนแก่ชรา แต่ชาวนาคนเคราะห์ร้าย กลายเป็นโศกนาฏ กรรม ชาวนาหลายคนผูกคอตายเพราะไม่มีเงินใช้หนี้ เพราะรัฐบาลไม่มีเงินจ่าย
...
แต่คนที่โชคดีที่สุดคือ อดีตนายกรัฐมนตรียิ่งลักษณ์ แม้จะเป็นนายกรัฐมนตรีต้องรับผิดชอบทั้งหมด แต่ศาลไม่ได้ตัดสินว่าทุจริต เหมือนกับรัฐมนตรีและนักธุรกิจที่ต้องโทษคนละกว่า 30 หรือกว่า 40 ปี น.ส.ยิ่งลักษณ์โดนแค่โทษปล่อยปละละเว้น ไม่น่าจะจำคุกไม่เกิน 5 ปี ซ้ำยังสามารถหนีไปต่างประเทศได้ แต่มีข่าวว่าอีกไม่นานก็จะกลับมา
กลับมาแบบเท่ๆแบบอดีตนายก รัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร ผู้เป็นพี่ชาย หรือ อาจกลับมาเพราะได้รับการพักโทษ แต่คงจะรอดพ้นปากหอยปากปูไปไม่ได้ ผลการสอบถามความเห็นประชาชนเมื่อปลายเดือนก่อน ถามว่าอะไรเป็นเหตุให้การเมืองร้อนระอุ คำตอบคือ การเสื่อมศรัทธาผู้นำการเมือง การล่มสลายของกระบวนการยุติธรรม ความเสื่อมศรัทธาองค์กรอิสระ
คลิกอ่านคอลัมน์ “บทบรรณาธิการ” เพิ่มเติม