บ้านเมืองถ้าไม่มีกฎหมายไม่ต่างจากการสร้างบ้านที่ไม่มีขื่อแป เอียงไปเอียงมา ไม่แข็งแรงมั่นคง การบริหารการปกครองประเทศ จึงประกอบไปด้วย ธรรมาภิบาลและนิติรัฐ ที่ไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อให้สังคมอยู่ร่วมกันด้วยความสงบสุข เป็นวัตถุประสงค์และเจตนารมณ์การปกครองในระบบนิติรัฐ นิติธรรม ที่ไม่ใช่แปลว่าต้องปกครองโดยใช้หลักกฎหมายอย่างเดียว แต่ต้องให้ความเป็นธรรมกับผู้อยู่ภายใต้กฎหมายการปกครองด้วยมาตรฐานเดียวกัน

นั่นหมายความว่า ระบบนิติรัฐ จะต้องมีทั้งหลักนิติศาสตร์และรัฐศาสตร์ ควบคู่กัน ตามเจตนารมณ์ของกฎหมายและรัฐธรรมนูญการปกครองประเทศ ทั้งความเสมอภาคและความเท่าเทียมทางสังคม

การเสียชีวิตในระหว่างการคุมขัง ของผู้ถูกกล่าวหาคดีทางการเมือง ตามกฎหมายอาญามาตรา 112 มีความละเอียดอ่อน ที่มีผลต่อผู้บังคับคดีและผู้ถูกดำเนินคดี เป็นความคาบเกี่ยวระหว่างหลักรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ ที่มีความจำเป็นต้องนำไปประกอบการพิจารณาอย่างถี่ถ้วน ไม่เช่นนั้น จะกลายเป็นดาบสองคม เป็นปัญหาที่เกิดจาก น้ำผึ้งหยดเดียว ที่กระทบไปถึงสถาบัน และกระบวนการยุติธรรมของประเทศ

มักจะกล่าวกันเสมอว่า ศาลยุติธรรมเป็นที่พึ่งสุดท้ายของประชาชน เพราะศาลสถิตไว้ด้วยความยุติธรรม แต่ก็มักจะเห็นความแตกต่างในคดีการเมือง คดีที่มีนักการเมืองมาเกี่ยวข้อง คดีที่คนมีสีหรือผู้มีอิทธิพล
มีส่วนเกี่ยวข้อง

จำแนกกระบวนการยุติธรรม ศาลยุติธรรมทุกแผนก ศาลปกครอง ศาลรัฐธรรมนูญ อัยการ กกต. ป.ป.ช. สตง. ตำรวจ และพนักงานสอบสวนตามที่กฎหมายกำหนด มีหลายชั้นหลายขั้นตอน แม้แต่ศาลยุติธรรมยังแยกเป็นสามศาล ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกา เพื่อให้เกิดความยุติธรรมสูงสุด

เพื่อไม่ให้ตกเป็นเครื่องมือของฝ่ายการเมือง หรือข้าราชการฝ่ายใด ฝ่ายหนึ่ง รัฐธรรมนูญ แบ่งแยกอำนาจ นิติบัญญัติ บริหารและตุลาการ ที่เป็นอิสระต่อกัน และให้องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญเป็นอิสระที่แท้จริง

...

ก็สมควรให้เป็นอิสระตั้งแต่ เริ่มต้นของกระบวนการ โดยปลอดจากอำนาจทางการเมือง อาทิ ไม่ควรอยู่ในความเห็นชอบของ สว. ไม่ควรอยู่ภายใต้สังกัดของกระทรวงยุติธรรม

ก็เพื่อให้เกิดการถ่วงดุลของอำนาจสามฝ่าย

การเห็นต่างในความคิด ไม่ใช่ความผิดในระบอบประชาธิปไตย ที่อยู่บนเส้นยาแดงระหว่างละเมิดอำนาจกฎหมายกับการแสดงออกตามวิถีของประชาธิปไตย ที่ไม่ใช่การล้มล้างการปกครอง ไม่ใช่การทุจริตคอร์รัปชันหรืออาชญากร ไม่ใช่การชุมนุมประท้วง ปิดสถานที่ราชการ ยึดสนามบิน ล้มล้างการปกครองของรัฐบาลที่มาจากเลือกตั้งรัฐบาลใดรัฐบาลหนึ่ง

การสูญเสียของเด็กและเยาวชนที่มีความเห็นต่างทางการเมืองวันนี้ ไม่ใช่เรื่องที่จะเอามาบูลลี่ หรือเป็นชนวนการเมืองเพื่อประโยชน์กับฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือกับคนอีกฝั่งหนึ่งที่เต็มไปด้วยอิสระเสรี แม้จะอยู่ในระหว่างต้องคดี

การแอบอ้างสถาบัน ก็ไม่ต่างจากการทำร้ายสถาบัน เป็นเส้นบางๆที่กระบวนการยุติธรรมต้องใคร่ครวญ เปรียบเทียบกับการแสดงความเห็นทางการเมือง การคัดค้านการนิรโทษกรรม ม.112 ไม่ว่า จะบนเหตุผลใดก็แล้วแต่ เป็นผลดีผลเสียกับทุกสถาบัน ต่อให้มีกระบวนการยุติธรรม ก็ขาดหลักนิติธรรมนิติรัฐอยู่ดี ยุติธรรมไม่มี สามัคคีไม่เกิด ในที่สุดสังคมก็จะเป็นกลียุค.

หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th

คลิกอ่านคอลัมน์ "คาบลูกคาบดอก" เพิ่มเติม