ผมมีปกตินิสัย เขียนถึงคนจีนคนอินเดีย...สารภาพ จริตไม่ชอบฝรั่ง แต่ฝรั่งรายนี้ ชีวิตเขามีเสน่ห์ อ่านแล้วอดใจไม่ไหว ต้องเอามาเล่าต่อ

นักวิทย์ (คิด) เปลี่ยนโลก กับสิ่งประดิษฐ์ชิ้นแรก (กานท์ สิมมาเขต เรียบเรียง สำนักพิมพ์แสงดาว พ.ศ.2464)

เบนจามิน แฟรงคลิน (17 ม.ค.2249-ตาย 17 เม.ย.2333) ลูกภรรยาคนที่สองของพ่อค้าขายเทียนขายสบู่ เมืองบอสตัน สหรัฐอเมริกา เรียนโรงเรียนบอสตันลาติน จนอายุ 10 ปี พ่อไม่มีเงินให้เรียนต่อ

อายุ 12 ปี พ่อส่งไปกรุงบอสตัน เป็นช่างเรียง อยู่กับโรงพิมพ์ เจมส์ แฟรงคลิน พี่ชาย เขาเป็นคนรักการอ่านการเขียน อายุ 15 ปี ส่งงานเขียนไปโรงพิมพ์หลายแห่ง แต่ถูกปฏิเสธ

แต่เบนจามินไม่เลิกรา เอางานเขียนของเขา ใช้นามแฝง นางไซเลนซ์ ดูกู๊ด ไปรวมกับงานเขียนคนอื่น พี่ชายเอาไปพิมพ์จำหน่าย กลายเป็นงานเขียนชั้นดี มีคนอ่านทั่วบ้านทั่วเมือง

เบนจามินอดใจไม่ไหว สารภาพกับพี่ชาย “งานของฉันเอง”

แทนที่พี่ชายจะชื่นชม ผลตรงกันข้าม เขาเห็นว่าน้องชายผิดกติกามารยาท ไล่เบนจามินออก ถึงเวลานั้นเบนจามินอายุได้ 17 ปี ปีกกล้าขาแข็งพอ ไปเปิดโรงพิมพ์ของตัวเมืองที่ฟิลาเดลเฟีย

เริ่มต้นพิมพ์หนังสือ ชื่อ “พอร์ ริชาร์ด” เขียนเรื่องเอง ออกหนังสือพิมพ์ชื่อ เพนซิลวาเนีย กาเซตต์ ก็เป็นหนังสือพิมพ์ที่แพร่หลาย พิมพ์หนังสือบันเทิงคดี หนังสือแนวตลก ก็ทำรายได้มากมาย

ความสำเร็จขั้นนั้น เบนจามินประเมินตัวเอง ความรู้ยังไม่พอตั้งใจไปศึกษางานด้านการพิมพ์ต่อที่อังกฤษ

เบนจามิน เปิดโรงพิมพ์เล็กในบ้านพัก สู้ต่อไปถึงปี พ.ศ.2268 กลับสหรัฐฯ เปิดโรงพิมพ์อาชีพที่ถนัดอีกครั้งหนึ่ง ถึงวันนั้นประสบการณ์มากพอ กิจการโรงพิมพ์ก้าวหน้ามั่นคง

เขาหันเข้าหางานเพื่อสังคม รวบรวมสมาชิกจัดห้องสมุดสาธารณะในเมือง ชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับในวงกว้าง เบนจามิน ก็หันไปเล่นการเมือง เดินทางไปหลายๆประเทศ

...

ที่กรุงลอนดอน เบนจามินพบนักวิทยาศาสตร์กำลังทดลองประกายไฟฟ้า เขาเรียนรู้ปรากฏการณ์ธรรมชาติ ที่ทำให้เกิดฟ้าแลบ ฟ้าร้อง และฟ้าผ่า ไม่นานเขาเริ่มสรุปลักษณะของฟ้าแลบว่า

สามารถให้แสงสว่างได้ และมีสีของแสง มีเสียงดังที่เรียกว่า ฟ้าร้อง เคลื่อนไหวด้วยความเร็วสูง สามารถทำอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต วัตถุ และสิ่งก่อสร้าง

และมีกลิ่นคล้ายกำมะถัน เขาเชื่อว่าน่าจะเกิดจากประจุไฟฟ้าบนท้องฟ้า

เริ่มการทดลอง พ.ศ.2292 ใช้ว่าวทำด้วยผ้าแพรแทนกระดาษ มีเหล็กแหลมติดตัวว่าว ผูกลูกกุญแจไว้บนสายป่านว่าว ผูกริบบิ้นไว้กับสายป่านว่าวอีกที แล้วเอาว่าวขึ้นในขณะฝนตกฟ้าคะนอง

ฝนตกสายป่านว่าวเปียก มีประจุไฟฟ้าไหลลงมาทางเชือกเข้าสู่ลูกกุญแจ เขาใช้เศษหญ้าแห้งจ่อกุญแจ ประจุไฟฟ้าไหลเข้าสู่มือ เอากุญแจวางบนพื้นดิน ก็เกิดประกายไฟฟ้า

เอาขวดเก็บประจุไฟฟ้าต่อจากกุญแจ ประจุไฟฟ้าก็ไหลลงขวด

ปี พ.ศ.2295 เบนจามินประดิษฐ์สายล่อฟ้าสำเร็จ ลักษณะเป็นเหล็กปลายแหลมผูกติดไว้บนยอดอาคารสูง เบนจามินไม่ได้เอาผลงานจดทะเบียนสิทธิบัตร เขาให้เหตุผลว่า ทุกคนทำใช้เองได้

เมื่อเขาตาย ประวัติถูกบันทึกว่า เป็นช่างพิมพ์ นักเขียน นักปรัชญา นักการเมือง นักการทูต นักปฏิรูป นักประดิษฐ์ นักวิทยาศาสตร์ และเป็นผู้ประดิษฐ์สายล่อฟ้า

และชื่อเบนจามิน แฟรงคลิน มนุษย์คนเดียวที่หาญกล้าล้อเล่นกับฟ้า จึงถูกนับเป็นหนึ่งในบิดา ผู้สร้างชาติสหรัฐอเมริกา มีคำถาม ฟ้าผ่าลงสายป่านว่าว...ทำไม เบนจามินไม่ตาย

ย้อนไปอ่านอีกที เขาผูกริบบิ้นเป็นฉนวนป้องกันประจุไฟฟ้ากับสายป่านว่าว ฟ้าผ่าทำอะไรเขาไม่ได้ด้วยประการฉะนี้.

กิเลน ประลองเชิง

คลิกอ่านคอลัมน์ "ชักธงรบ" เพิ่มเติม