เมื่อปี 2516-2517 เกิด วิกฤติน้ำมันขาดแคลน ขึ้นทั่วโลก หลังจากที่ โอเปก ปรับราคาน้ำมันดิบจากบาร์เรลละ 2.09 ดอลลาร์เป็น 8.32 ดอลลาร์ต่อบาร์เรลทันที และมีการปรับราคาขึ้นอย่างต่อเนื่องอีก 5 ครั้งติดต่อกัน ราคาน้ำมันขายปลีกทั่วโลกปรับขึ้นอย่างรวดเร็ว มีความต้องการน้ำมันในตลาดเกิดการกักตุนน้ำมันจนกลายเป็นวิกฤติขาดแคลนน้ำมันตามมา ปั่นป่วนวุ่นวายกระทบกับเศรษฐกิจโลกและส่งผลถึงความเดือดร้อนในการดำรงชีวิตของประชาชน ข้าวยากหมากแพง มีมาตรการดับไฟทั้งในภาครัฐและภาคเอกชน
การผลิตไฟฟ้าในยุคนั้นส่วนใหญ่จะใช้ น้ำมันเชื้อเพลิง ถึงร้อยละ 70-75 ยังโชคดีอยู่อย่างคือในช่วงที่เกิดวิกฤติปี 2518-2519 เป็นปีน้ำมาก เขื่อนเก็บกักน้ำในปริมาณที่เพียงพอไม่ว่าจะเป็น เขื่อนภูมิพล หรือ เขื่อนสิริกิติ์ สามารถใช้พลังน้ำในการผลิตกระแสไฟฟ้า เพื่อช่วยผ่อนคลายวิกฤติไปได้ในระดับหนึ่ง
หลังจากนั้นเมื่อปี 2521 เกิดสงครามตะวันออกกลาง อิรักกับอิหร่าน ทำให้ราคาน้ำมันดิบสูงขึ้นอีก 10 เท่า จากราคาบาร์เรลละประมาณ 2 ดอลลาร์ เป็นเกือบ 20 ดอลลาร์ ประกอบกับเป็นช่วงที่บ้านเราต้อง ใช้น้ำมันเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า ถึงร้อยละ 80 แผนพลังงานแห่งชาติ ถูกหยิบยกมาปรับปรุงกันใหม่เพื่อรองรับกับสถานการณ์ความผันผวนของราคาน้ำมันที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา
มีการแสวงหาแหล่งทรัพยากรธรรมชาติในประเทศชดเชยกับการนำเข้าก๊าซและน้ำมันจากต่างประเทศ มีการพัฒนานำก๊าซธรรมชาติมาผลิตไฟฟ้าเพิ่มขึ้นเป็นแห่งแรกที่ โรงไฟฟ้าบางปะกง ในปี 2524 ต่อด้วย โรงไฟฟ้าพระนครใต้และโรงไฟฟ้าบางกระบือ
นอกจากนี้ยังมีการใช้ ถ่านหินลิกไนต์ ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงที่มีราคาถูกที่สุด นำมาผลิตไฟฟ้าที่ โรงไฟฟ้าแม่เมาะ จ.ลำปาง เป็นแห่งแรกเช่นกัน ทำให้ลดต้นทุนการผลิตและลดค่าไฟลงมาได้ ต้องนับว่าประเทศไทยรอดพ้นจากวิกฤติราคาน้ำมันมาได้อย่างเฉียดฉิว
...
ในอนาคตวิสัยทัศน์มุมมองของ พลังงานไทย ที่หันมาศึกษาการใช้พลังงานไฟฟ้าแทนน้ำมันกับยานยนต์ชนิดต่างๆให้สอดคล้องกับ การลดภาวะโลกร้อน และ น้ำมันเชื้อเพลิงที่มีจำนวนลดลงเรื่อยๆ มีการศึกษาถึงพลังงานทดแทนประเภทต่างๆมาใช้ผลิตกระแสไฟฟ้าที่ต้องคำนึงถึงผลกระทบและต้นทุนเป็นหลัก
หลายประเทศที่ใช้พลังงานไฟฟ้าในการขนส่งคมนาคม การใช้ถ่านหิน ในการผลิตกระแสไฟฟ้ามีสัดส่วนสูงที่สุด รองลงมาก็เป็นพลังงานนิวเคลียร์ ก๊าซธรรมชาติและน้ำมัน
วิกฤติพลังงานในปัจจุบัน จากปัจจัยราคาน้ำมันที่สูงขึ้น ก๊าซธรรมชาติในประเทศลดลง และมีผลต่อต้นทุนในการผลิต พลังงานทดแทนต่างๆ นอกจากจะมีปัญหาเรื่องของต้นทุนและวัตถุดิบ ยังมีความไม่แน่นอนสูง ในช่วงหน้าสิ่วหน้าขวาน มุมมองและวิสัยทัศน์ด้านพลังงานถือว่าเป็นเรื่องสำคัญต่ออนาคตของประเทศที่รัฐจะต้องกล้าตัดสินใจ.
หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th