อาหารโปรตีนชั้นยอดหายาก เมนูเด็ด 1 ปีมีครั้งเดียว "ด้วงขี้ควาย" คนเฒ่าคนแก่ชาวเหนือเชื่อ บำรุงร่างกายสร้างความปึ๋งปั๋ง
เมื่อวันที่ 16 มี.ค. 66 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า อาหารของคนเหนือดั้งเดิม อาหารแปลก แมลงขี้เบ้า มีตัวอ่อนฟักตัวอยู่ในก้อนขี้วัว-ขี้ควาย ลักษณะเป็นก้อนกลมๆ ด้านในมีตัวอ่อน ที่คนพื้นเมืองดั้งเดิมมักจะไปขุดหากันตามกองขี้วัวขี้ควาย แล้วนำเอาตัวอ่อนที่อยู่ในนั้นมาปรุงเป็นอาหาร เช่น แกงใส่ผักกาด หอมมัน หรือนำไปทอดกินแกล้มเหล้า เพื่อบำรุงร่างกายให้ฟิตปึ๋งปั๋ง
จากการสอบถาม นายอภิรุต ลังกากาศ หรือลุงถือ เล่าว่า เมื่อสมัยเมื่อ 40 ปีก่อน ตนเคยเป็นเด็กเลี้ยงวัวเลี้ยงควาย คนสมัยก่อนจะรู้จักและทราบกันดี เมื่อถึงช่วงฤดูฝน ควายหรือวัวตัวที่สมบูรณ์จะถ่ายเป็นกองขนาดใหญ่ จากนั้นก็จะมีแมลงขี้เบ้าตัวผู้และตัวเมียมุดเข้าไปขุดรูใต้กองขี้วัวขี้ควาย ลึกลงไปในดินประมาณ 30-40 เซนติเมตร จากนั้นตัวเมียจะวางไข่ในขี้วัวขี้ควาย ซึ่งมีลูกขี้เบ้าราว 7-12 ลูก ซึ่งตัวแม่ขี้เบ้าจะนำขี้วัวขี้ควายกลิ้งไปมาทุกวัน จนเป็นก้อนกลมๆ ขนาดใหญ่ จะมีความแตกต่างกันตรงที่ก้อนขี้วัวจะมีขนาดเล็ก ส้วนก้อนขี้ควายจะมีขนาดใหญ่กว่า พอหลังจากฟักตัวอยู่ใต้กองขี้วัวขี้ควายได้พอสมควร ในช่วงเดือนมีนาคมและเมษายน ก็จะมีชาวบ้านไปขุดหาขึ้นมา เอาตัวอ่อนด้านในมาทำเป็นอาหาร เช่น นำตัวด้วงมาแกงใส่ผัก ตามที่คนสมัยก่อนนิยมนำไปใส่แกงใส่ผักกวด เป็นอาหารโปรตีนชั้นยอด รสชาติมันอร่อย หรือนำไปทอดกินแกล้มเหล้า บำรุงร่างกายสร้างความปึ๋งปั๋ง ซึ่งปีหนึ่งจะมีแค่ครั้งเดียว
...
"ปัจจุบันคนรุ่นใหม่แทบไม่รู้จักกันแล้ว ไม่รู้ว่าจะเอามาทำอะไรได้ และไม่รู้ว่าเป็นลูกอะไร ซึ่งปัจจุบันก็เริ่มหายไป พื้นดินกลายเป็นบ้านเรือนไปหมด ไม่มีคนเลี้ยงวัวเลี้ยงควายมากนัก จึงมักไม่พบเห็นแต่ก็ยังหาได้อยู่ ตามฟาร์มที่เลี้ยงวัวเลี้ยงควาย" ลุงถือ กล่าว
ลุงถือ กล่าวต่อว่า ถ้าตนอยากกินตนจะสั่งมาจากทางฝั่ง จ.ท่าขี้เหล็ก ประเทศเมียนมา ตรงข้าม อ.แม่สาย จ.เชียงราย จะมีคนจากฝั่งประเทศเพื่อนบ้านนำมาส่งในราคาลูกละ 5-12 บาท แล้วแต่ความยากง่ายของคนหา เมื่อซื้อลูกขี้เบ้ามาแล้วต้องเก็บไว้ที่บ้าน อีกประมาณ 10 กว่าวัน ถึงจะนำมาทำอาหารได้ ต้องรอให้ตัวอ่อนคลายขี้ที่อยู่ในตัวออกให้หมดก่อน เพราะตัวอ่อนกินขี้วัวขี้ควายในก้อนกลมเป็นอาหาร ให้ตัวมันโตเต็มวัย ก่อนจะไปเป็นแมลงปีกแข็งอีกครั้ง