ปัญหา “สุนัข” ถูกทิ้งเป็นปัญหา ที่มีมาอย่างยาวนานและยังคงมีอยู่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะในหลายประเทศรวมถึงประเทศไทย ปัญหานี้ส่งผลกระทบต่อสวัสดิภาพของสุนัขและสังคมโดยรวม สาเหตุหลักที่ทำให้สุนัขถูกทิ้งมักมาจากการขาดความรับผิดชอบในการเลี้ยงดู
นับรวมไปถึงการเพาะพันธุ์เกินความจำเป็นและปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจและสังคม
น่าสนใจว่า...ปัญหาสุนัขจรจัดในประเทศไทยเป็นเรื่องที่รุนแรงขึ้นเรื่อยๆ โดยในปี 2566 คาดการณ์ว่า...มีสุนัขจรจัดประมาณ 758,000 ตัวทั่วประเทศ ซึ่งกรุงเทพฯเป็นพื้นที่ที่มีจำนวนมากที่สุด
ประเด็นสำคัญมีว่า...การทอดทิ้งสัตว์เลี้ยงโดยเฉพาะสุนัขเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น การที่เจ้าของไม่สามารถดูแลต่อได้หรือการเพาะพันธุ์สุนัขที่ไม่สามารถขายได้ ส่งผลให้เกิดจำนวนสุนัขจรจัดเพิ่มมากขึ้น
มีความพยายามแก้ไขปัญหาผ่านโครงการต่างๆ เช่น โครงการ “สุนัขชุมชน” ซึ่งให้ชุมชนดูแลสุนัขจรจัดโดยมีอาสาสมัครในพื้นที่ช่วยดูแล แต่ยังขาดการประสานงานอย่างมีประสิทธิภาพระหว่างภาครัฐและเอกชน ทำให้ปัญหายังไม่ได้รับการแก้ไขอย่างยั่งยืน อีกทั้งเพจกลุ่มคนรักสุนัขต่างๆที่เกิดขึ้นมา เพื่อแก้ปัญหานี้
ทว่า...อาจเป็นการแก้ “ปลายเหตุ” ด้วยว่า “ต้นเหตุ” ปัญหายังคงไม่ได้รับการแก้ไข
ผู้สันทัดกรณีแวดวงสุนัขถูกทิ้งมานานกว่า 10 ปี บอกว่า สถานการณ์ปัจจุบันสาเหตุหลักของการทิ้งสุนัขอันดับหนึ่งต้องยกให้กรณีการเลี้ยงสุนัขโดยไม่รับผิดชอบ
...
“เจ้าของสุนัขบางคนตัดสินใจรับเลี้ยงสุนัขโดยไม่มีความพร้อมทั้งทางด้านการเงิน เวลาหรือความเข้าใจในการดูแล เมื่อสุนัขเริ่มโต หรือเกิดปัญหาสุขภาพ การเลี้ยงดูไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง เจ้าของอาจตัดสินใจทิ้งสุนัข”
ถัดมา...ปัญหาทางเศรษฐกิจในปัจจุบันอาจทำให้บางครอบครัวต้องเผชิญกับปัญหาทางการเงิน การเลี้ยงสัตว์จึงกลายเป็นภาระเพิ่มเติมสำหรับบางคน เมื่อเจ้าของไม่สามารถรับภาระค่าใช้จ่ายในการดูแลสัตว์ได้ สุนัขจึงถูกทอดทิ้ง ลำดับที่สาม...ฟาร์มเพาะพันธุ์สุนัขที่ไม่รับผิดชอบ
ข้อนี้สำคัญสร้างปัญหาไม่น้อยไปกว่ากัน...ด้วยว่าฟาร์มเพาะพันธุ์บางแห่งมุ่งหวังผลกำไรจากการขายลูกสุนัข แต่เมื่อสุนัขไม่สามารถทำกำไรได้หรือหมดประโยชน์ในการผสมพันธุ์ ฟาร์มอาจเลือกทิ้งสุนัขเหล่านี้โดยไม่มีการดูแลต่อ ส่งผลให้สุนัขเหล่านี้กลายเป็น...สุนัขจรจัด
ต่อเนื่องไปถึง...การเพาะพันธุ์เกินความจำเป็นและการขายไม่เป็นระบบ
“ปัจจุบันยังมีการเพาะพันธุ์สุนัขจำนวนมากโดยไม่ได้คำนึงถึงความต้องการตลาด หรือความเหมาะสมในการเลี้ยงดู สุนัขที่เพาะพันธุ์มากเกินไปและไม่สามารถหาผู้ซื้อได้ก็จะกลายเป็นปัญหาที่ถูกทิ้งในที่สุด”
อันดับที่ห้า...การย้ายที่อยู่อาศัยและการทิ้งสุนัข ย้ายบ้าน ย้ายที่ทำงานหรือต้องย้ายไปอยู่ในที่พักที่ไม่อนุญาตให้เลี้ยงสัตว์ อาจทำให้เจ้าของไม่สามารถนำสุนัขไปด้วย...บางครั้งก็เลือกทิ้งสุนัขแทนทางออกอื่น
อันดับที่หก...ขาดความเข้าใจในการทำหมัน นำไปสู่การเพิ่มจำนวนสุนัขจรจัดอย่างรวดเร็ว เจ้าของบางคนไม่สามารถรับมือกับลูกสุนัขที่เกิดมาใหม่ จึงทิ้งพวกมันไว้ตามข้างทาง
มูลเหตุข้างต้นทั้งหมดเหล่านี้จึงนำไปสู่ผลกระทบจากการทิ้งสุนัข ทำให้...จำนวน “สุนัขจรจัด” เพิ่มขึ้น มีการทิ้งสุนัขทำให้จำนวนสุนัขจรจัดในพื้นที่ “เมือง” และ “ชนบท” เพิ่มมากขึ้น ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาสุขอนามัยและความปลอดภัยของประชาชน และ...นำมาซึ่งการแพร่กระจายของโรคติดต่อ
สุนัขจรจัดที่ไม่ได้รับการดูแลเรื่องสุขภาพอาจเป็นพาหะของโรค เช่น โรคพิษสุนัขบ้า โรคผิวหนัง หรือพยาธิ ซึ่งสามารถแพร่กระจายสู่คน...สัตว์อื่นๆได้
นอกจากนี้ยังมีปัญหาทางจิตใจของสุนัข สุนัขที่ถูกทิ้งมักประสบกับความเครียด ความกลัว และขาดการดูแล พวกมันอาจมีพฤติกรรมก้าวร้าวหรือหวาดกลัว ทำให้การรับเลี้ยงใหม่เป็นเรื่องยาก
เป็น...ภาระต่อองค์กรช่วยเหลือสัตว์ สุนัขที่ถูกทิ้งมักเป็นภาระต่อสถานสงเคราะห์สัตว์และองค์กรช่วยเหลือสัตว์ ซึ่งต้องใช้งบประมาณและทรัพยากรในการดูแล การทำหมัน หาบ้านให้กับสุนัขเหล่านี้
ตอกย้ำแนวทางการแก้ไขปัญหา มองว่าเร่งด่วนที่สุดและต้องทำต่อเนื่องคือการส่งเสริมการทำหมัน ควรมีการรณรงค์...สนับสนุนการทำหมันสุนัข เพื่อควบคุมจำนวนประชากรสุนัขจรจัด ซึ่งจะลดโอกาสที่สุนัขจะถูกทิ้งเพราะจำนวนที่มากเกินไป
ควบคู่ไปกับการให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับความรับผิดชอบในการเลี้ยงสุนัข เช่น การดูแลสุขภาพ การทำหมัน และการจัดการปัญหาพฤติกรรม จะช่วยลดปัญหาการทอดทิ้งสุนัข
รวมถึงการรณรงค์ให้รับเลี้ยงสัตว์จากสถานสงเคราะห์ ส่งเสริมการรับเลี้ยงสุนัขจากสถานสงเคราะห์แทนการซื้อจากฟาร์ม จะช่วยลดจำนวนสุนัขจรจัดและเพิ่มโอกาสให้สุนัขที่ถูกทิ้งได้รับบ้านใหม่
...
ประเด็นสำคัญคือ...การออกกฎหมายควบคุมฟาร์มเพาะพันธุ์ ข้อนี้ต้องดำเนินการอย่างเข้มข้น ควรมีการบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดในการควบคุมฟาร์มเพาะพันธุ์สุนัข รวมถึงการกำหนดมาตรฐานการดูแลสุนัข เพื่อป้องกันการเพาะพันธุ์มากเกินไปและการทอดทิ้งสุนัข
เชื่อมโยงต่อเนื่องไปถึงการสนับสนุนองค์กรช่วยเหลือสัตว์ ชัดเจนว่าการสนับสนุนทั้งทางด้านทรัพยากรและการบริจาค จะช่วยให้พวกเขามีความสามารถในการดูแลสุนัขที่ถูกทอดทิ้งได้อย่างมีประสิทธิภาพ
บทสรุป...การแก้ไข “ปัญหาสุนัขถูกทิ้ง” ในปัจจุบันต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ตั้งแต่เจ้าของสุนัข องค์กรช่วยเหลือสัตว์ หน่วยงานภาครัฐ และประชาชนทั่วไป เพื่อให้สุนัขทุกตัวได้รับการดูแลที่เหมาะสม ลดจำนวนสุนัขจรจัด และสร้างสังคมที่มีความรับผิดชอบในการเลี้ยงสัตว์
เลี้ยงแล้วไม่รัก...เลิกรักเลิกเลี้ยง หมดประโยชน์แล้วก็ทิ้งๆขว้างๆ โปรด...อย่าได้หาทำ.
คลิกอ่านคอลัมน์ “สกู๊ปหน้า 1” เพิ่มเติม