ปกหนังสือวรรณกรรมอาหรับ คาลิล ยิบราน เล่ม ใบเบิกทาง (กิติมา อมรทัต แปล สำนักพิมพ์แสงดาว พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ.2564) มีคำนำสำนักพิมพ์ตอนหนึ่งว่า นี่คือกวีร้อยแก้วที่เป็นงานปรัชญา บางครั้งก็ลุ่มลึกเสียจนต้องตีความ...บางครั้งก็สดชื่น บางครั้งหมองเศร้า

จะลุ่มลึกมากน้อย สดชื่นหรือหมองเศร้าแค่ไหน ผมขอเลือกเรื่องของขวัญสามชิ้นให้ลองอ่าน

ในกาลครั้งหนึ่ง ในเมืองมิชารีมีเจ้าชายผู้ทรงธรรมผู้หนึ่ง พระองค์ทรงเป็นที่รักและให้เกียรติของอาณาประชาราษฎร์ทั้งปวง

แต่ก็มีชายผู้ยากจนแสนสาหัสผู้หนึ่งเกิดเจ็บแค้น

เขาจึงเป็นคนหนึ่งที่แกว่งลิ้นอาบยาพิษใส่ร้ายพระองค์อยู่ตลอดเวลา

เจ้าชายทรงทราบดี แต่พระองค์ก็ทรงอดทนไว้ แต่เมื่อถึงที่สุดพระองค์ก็ทรงนึกถึงเขาขึ้นมาได้

ดังนั้น ในคืนหน้าหนาวคืนหนึ่ง จึงได้มีบริวารของพระราชา มาที่ประตูบ้านของชายผู้นั้น

พวกเขาไม่ได้มามือเปล่า ถือแป้งกระสอบหนึ่ง สบู่ถุงหนึ่ง และอ้อยท่อนหนึ่งมาด้วย

บริวารของพระราชากล่าวว่า “เจ้าชายทรงส่งของขวัญเหล่านี้มาเพื่อแสดงความระลึกถึงท่าน”

ชายผู้ยากจนรู้สึกยินดี เขาคิดว่าของขวัญเหล่านั้นแทนความเคารพของเจ้าชาย

เขาจึงไปหาพระสังฆราชด้วยความภาคภูมิใจ และเล่าให้ท่านฟังถึงสิ่งที่เจ้าชายทรงกระทำ

“ท่านสาธุชนไม่เห็นดอกหรือ?” เขากล่าว “เจ้าชายทรงปรารถนาความประสงค์ดีจากข้าพเจ้าเพียงไหน”

แต่พระสังฆราชกลับกล่าวว่า

“โอ้! เจ้าชายช่างทรงพระปรีชาอะไรเช่นนี้ ส่วนเจ้าก็ช่างมีความเข้าใจน้อยเสียนี่กระไร!

เจ้าชายตรัสมาเป็นสัญลักษณ์ แป้งนั้นสำหรับท้องที่หิวโหยของเจ้า สบู่นั้นสำหรับผิวหนังที่สกปรกโสมมของเจ้า ส่วนอ้อยก็สำหรับเจ้า จะทำให้ลิ้นของเจ้าหวานขึ้น”

...

นับแต่วันนั้นมาชายยากจนก็รู้สึกอับอายมาก อับอายแม้กระทั่งตัวเขาเอง

แต่ความเกลียดชังที่เขามีต่อเจ้าชายยิ่งเพิ่มพูนขึ้น และเขาก็เกลียดท่านสังฆราช ผู้เปิดเผยความคิดของเจ้าชายให้เขาได้รู้

หลังจากนั้นชายผู้ยากไร้ก็เปลี่ยนไป ปากที่เคยอ้าก่นด่า กลายเป็นปากที่ปิดเงียบ

ผมอ่านเรื่องใบเบิกทางจบ...ใจก็คิดกระเจิดกระเจิงไปไกล

คาลิล ยิบราน เกิดเมื่อปี ค.ศ.1883 ในเลบานอน ตายที่นิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา เมื่อปี ค.ศ.1931 อายุเขาแค่ 48 ปี

แต่เรื่องที่เขาเขียนเมื่อเกือบร้อยปีที่แล้ว กลับอ่านแล้วรู้สึกเหมือนอ่านเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นในวันนี้

คำจารึกบนหลุมศพในภูเขาทางเหนือของเลบานอน ซึ่งมีลักษณะเหมือนถ้ำฤาษี อันเป็นที่เคยพำนัก มีข้อความดังนี้

“ข้าพเจ้ายังมีชีวิตอยู่เหมือนพวกท่าน และบัดนี้กำลังอยู่ถัดจากท่านไป ดังนั้น จงหลับตาลง และมองย้อนหลัง ท่านจะได้เห็นข้าพเจ้าอยู่ ณ เบื้องหน้าท่าน”

ผมอ่านหนังสือคาลิล ยิบราน ไปแล้วหลายเล่ม

เล่ม ใบเบิกทางที่ยังอยู่ในมือ ก็ได้อ่านไปแล้วหลายเรื่อง ผมตั้งใจจะอ่านต่อไป ด้วยความเชื่อว่า เขายังอยู่เบื้องหน้า...เหมือนที่เขาตั้งใจบอกไว้จริงๆ.

กิเลน ประลองเชิง

คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม