สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน) หรือ BEDO หน่วยงานที่ให้การส่งเสริมด้าน “พัฒนาผลิตภัณฑ์ สนับสนุนการท่องเที่ยวชีวภาพ” ขับเคลื่อนเศรษฐกิจจากความหลากหลายทางชีวภาพ ภายใต้แนวคิด BEDO–BCG ส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน สร้างรายได้ ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรชีวภาพ พร้อมกับส่งมอบองค์ความรู้การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนให้แก่ชุมชน
“น่านเป็นจังหวัดที่มีทรัพยากรชีวภาพที่หลากหลาย ระบบนิเวศธรรมชาติที่ยังอุดมสมบูรณ์ เราจึงได้เข้ามาส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนต่างๆในจังหวัดหลายแห่งที่เด่นๆ วิสาหกิจชุมชนชีววิถี บ้านน้ำเกี๋ยน จัดตั้งขึ้นโดยคนในชุมชนร่วมมือกันทำผลิตภัณฑ์ปลอดสารเคมีเพื่อใช้ในครัวเรือน พัฒนาสู่ผลิตภัณฑ์ออกสู่ตลาด และวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์พอเพียงร่วมใจสันติสุข จากตลาดสินค้าเกษตรอินทรีย์ พัฒนาสู่แหล่งท่องเที่ยวชีวภาพ ให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสสัมผัสวิถีชุมชนที่สามารถพึ่งพาตนเอง แต่ที่เด่นที่สุดคือ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปมะไฟจีนบ้านกอก ที่แปรรูปมะไฟจีน พืชที่กลายเป็นสินค้าอัตลักษณ์และพืชเศรษฐกิจของชุมชน โดยสามารถนำมะไฟจีนมาแปรรูปได้แทบทุกส่วน”
...
นายสุวีร์ งานดี รองผู้อำนวยการ เบโด้ (BEDO) บอกถึงการเข้ามาพัฒนาส่งเสริมให้ความรู้ขององค์กร จนชาวบ้านสามารถลืมตาอ้าปากได้ มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นและยั่งยืน...สำหรับวิสาหกิจชุมชน ชีววิถี บ้านน้ำเกี๋ยน สามารถสร้างรายได้ให้แก่กลุ่มมาตลอด 14 ปี มีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายชนิด อาทิ แชมพู สบู่ ครีมทาผิว ที่ใช้วัตถุดิบที่ได้จากทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ เช่น ใบหมี่ ดอกอัญชัน มะเฟือง มะกรูด มะขาม ขมิ้นชัน ซึ่งเราได้เข้ามาส่งเสริมกลุ่มตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ทั้งเรื่องการให้องค์ความรู้ การออกแบบบรรจุภัณฑ์ รวมถึงนำนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญต่างๆ เข้ามาวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ได้คุณภาพ เพื่อนำส่งต่อกลุ่มผู้บริโภค สร้างความเข้มแข็งและสร้างเศรษฐกิจภายในชุมชนอย่างยั่งยืน อันสอดคล้องกับพันธกิจของหน่วยงาน
ส่วนวิสาหกิจชุมชนเกษตรอินทรีย์พอเพียงร่วมใจสันติสุข เป็นการพัฒนาต่อยอด การใช้ประโยชน์จากฐานทรัพยากรชีวภาพ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของคนในชุมชนใต้แนวคิด BEDO-BCG ที่ตั้งเป้าหมายพัฒนาระบบการทำเกษตรอินทรีย์ให้ยั่งยืน ทั้งในแง่คุณภาพชีวิตของเกษตรกรและสิ่งแวดล้อม โดยเราเข้ามาส่งเสริมด้านองค์ความรู้แก่ศูนย์การเรียนรู้การทำเกษตรอินทรีย์ มุ่งเน้นพัฒนาด้านการเพาะปลูกสินค้าเกษตรอินทรีย์ให้มีคุณภาพ รวมถึงการหาตลาดรองรับสินค้าเกษตรอินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งสนับสนุนด้านการท่องเที่ยวชีวภาพ ให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสได้สัมผัสวิถีชุมชนที่สามารถพึ่งพาตนเอง และขับเคลื่อนเศรษฐกิจจากฐานทรัพยากรชีวภาพในชุมชน สร้างโอกาสในเชิงเศรษฐกิจให้แก่ผู้คน
ขณะที่วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปมะไฟจีนบ้านกอก อ.ภูเพียง ได้เข้ามาสร้างเครือข่ายความร่วมมือกับหน่วยงานท้องถิ่น องค์การบริหารส่วนตำบล ร่วมมือกลุ่มนักวิชาการ และมหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนาน่าน เพื่อยกระดับเศรษฐกิจในชุมชนให้พึ่งพาตนเองและสร้างความยั่งยืน โดยใช้ประโยชน์จากฐานทรัพยากรชีวภาพที่ชุมชนมีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีมะไฟจีนพืชเอกลักษณ์และกลายเป็นพืชเศรษฐกิจสร้างรายได้เข้าชุมชนแห่งนี้ เป็นตัวเอก เพราะผลสดและแปรรูปเป็นที่ถูกใจกลุ่มนักท่องเที่ยว
นอกจากแปรรูปผลิตภัณฑ์ที่สร้างมูลค่าให้แก่ชุมชนแล้ว ยังนำเมล็ดมาสกัดน้ำมันหอมระเหย และใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เจลอาบน้ำ ซึ่งเป็นการดำเนินงานตามแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืนจากการนำมะไฟจีนมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดในทุกมิติ ทั้งการสร้างรายได้ในชุมชน อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และนำคุณค่าจากทรัพยากรชีวภาพยกระดับคุณภาพชีวิตและสร้างสังคมที่ดีให้แก่ผู้คนในชุมชน รวมถึงยังส่งเสริมการจัดตั้ง “ธนาคารความหลากหลายทางชีวภาพระดับชุมชน” (Community BioBank) เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลศึกษาการเจริญเติบโต และคัดแยกความแตกต่างของมะไฟจีน เพื่อประโยชน์ในการจัดเก็บข้อมูลและพัฒนาวิจัยเมล็ดพันธุ์มะไฟจีนให้ได้คุณภาพ ช่วยวิสาหกิจชุมชนควบคุมคุณภาพของเมล็ดพันธุ์มะไฟจีนให้คงอยู่ และนำไปสู่การผลิตสินค้าให้ได้คุณภาพสูงสุด.
...
กรวัฒน์ วีนิล