เมื่อพูดถึง generator ก็คือ ‘เครื่องกำเนิดไฟฟ้า’ คำนี้มาจากกริยา generate ที่หมายถึง ‘ให้กำเนิด’ หรือ ‘ก่อให้เกิด’ รากภาษาตระกูลอินโด-ยูโรเปียนของคำนี้มีความหมายว่า ‘ให้กำเนิด’ หรือ ‘ผลิต’ พอมาถูกใช้ในภาษาละตินและกรีก ก็มีความหมายเพิ่มเติมขึ้นอีกคือ ‘ชนิด’ ‘ครอบครัว’ ‘เผ่าพันธุ์’ บางคนอาจจะตั้งคำถามว่า แล้วเกี่ยวกันอย่างไร ถ้าโยงกับความหมายเดิม ชนิด ก็คือ ‘เกิดมาแบบเดียวกัน’ ครอบครัวหรือเผ่าพันธุ์เดียวกัน เขียนให้เข้าใจง่ายก็คือ ‘มีแหล่งกำเนิดเดียวกัน’
Gene หรือ ‘ยีน’ เป็นหน่วยพันธุกรรม คนที่เรียนชีววิทยา ในส่วนการจัดแบ่งหมวดหมู่หรืออนุกรมวิธาน ก็อาจจะเคยได้ยินคำว่า genus ซึ่งหมายถึง ‘ชนิดหรือสกุล’ generation ก็คือ ‘รุ่น’ หรือ ‘ช่วงอายุเดียวกัน’ ‘กลุ่มที่เกิดมารุ่นราวคราวเดียวกัน’ คำคุณศัพท์ ‘ที่เกี่ยวข้องกับอวัยวะที่ให้กำเนิดหรืออวัยวะสืบพันธุ์’ คือ genital
คำที่ผมจะเขียนรับใช้ต่อไปนี้ จะใช้อักษรใหญ่หรือเล็กก็ได้ ถ้าเขียนว่า Genesis ก็คือ ‘บทแรกในคัมภีร์ไบเบิลเก่า (Old Testament)’ ที่ว่าด้วยเรื่องกำเนิดของโลก แต่ถ้าเป็น genesis คำนี้หมายถึง ‘ต้นกำเนิด’ หรือ ‘จุดเริ่มต้น’ ขออนุญาตผู้อ่านท่านดูการผสมของคำนี้ครับ genos (เผ่าพันธุ์) + cide (ฆ่า) = genocide ก็คือ ‘การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์’
Homo (เหมือนกัน) + gen (ชนิด) = homogeneous เป็นคำคุณศัพท์ หมายถึง ‘ชนิดเดียวกัน’ หรือ ‘มีลักษณะเหมือนกัน’ ยังมีอีกหลายคำครับ homocentric (มีศูนย์กลางร่วมกัน) homonym (คำที่มีเสียงเหมือนกัน แต่มีความหมายต่างกัน.
...
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
pasalok1998@gmail.com