ในขณะที่หนุ่มสาว Gen Z ทั่วโลกเป็นพวกสุขนิยม ยอมทำงานหนักเพื่อเปย์ตัวเองแลกกับความสุขวันนี้ ไม่แคร์ไม่สนวันข้างหน้า จนถูกมองว่าเป็นเจนที่ใช้เงินไม่คิดและใช้เงินเก่งที่สุด “วัยรุ่นจีน” กลับสวนกระแสโลกด้วยการแข่งกัน “ออมเงินล้างแค้น” ไม่ใช่แค่งดฟุ่มเฟือยและใช้จ่ายเท่าที่จำเป็น แต่ตอนนี้ Gen Z ในจีนเอาเป็นเอาตายกับการเก็บเงินถึงขั้นสุด โดยแข่งกันหาวิธีว่าใครสามารถเหลือเงินเก็บได้มากกว่ากัน และนำมาอวดกันบนโลกโซเชียล แทนที่จะอวดรถหรูและข้าวของแบรนด์เนมเหมือนวัยรุ่นเมืองอื่น
กระแสการออมเงินล้างแค้น เริ่มแพร่สะพัดในหมู่วัยรุ่นจีนตั้งแต่กลางปีที่ผ่านมา เมื่อบรรดานักเก็บเงินล้างแค้นออกมาแบ่งปันเทคนิคการประหยัดเงินในชีวิตประจำวันจนกระหึ่มทั่วโลกโซเชียล มีตั้งแต่ทำอาหารทานเองที่บ้าน, เลือกนอนวัดเวลาไปเที่ยวต่างเมือง, อาศัยกินข้าวตามโรงอาหารชุมชนของผู้สูงอายุ, ซื้อของเฉพาะตอนลดราคา และอีกสารพัดเทคนิคการประหยัด เพื่อให้บรรลุเป้าหมายการออมเงินได้สูงสุดในแต่ละเดือน และรัดเข็มขัดค่าใช้จ่ายเพื่อการกินอยู่ให้น้อยที่สุด
ชาวเน็ตรายหนึ่งที่ใช้นามแฝงว่า Little Zhai Zhai แชร์คลิปวิดีโอว่า ใช้ชีวิตอย่างไรด้วยเงินวันละ 10 หยวน หรือเกือบ 50 บาท เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่อยากลดค่ากินอยู่ให้เหลือเดือนละ 300 หยวน หรือราว 1,500 บาท กลายเป็นไวรัลไปทั่วประเทศ
ระยะหลังยังพัฒนาไปไกลโดยมีการจับคู่และตั้งกลุ่มช่วยกันประหยัดให้มาคอยเตือนสติกัน และร่วมแชร์ค่าใช้จ่ายหลายๆอย่างที่หารกลุ่มแล้วคุ้มกว่า ทำให้สามารถบรรลุเป้าหมายการออมเงินล้างแค้น โดยไม่ออกนอกลู่นอกทาง
สิ่งที่วัยรุ่นจีนกำลังทำเป็นการตอบโต้แรงบีบคั้นจากสังคม และสะท้อนปัญหาทางเศรษฐกิจที่ตกต่ำหลังวิกฤติโควิด-19 จากที่เคยช็อปแหลกและคลั่งสินค้าแบรนด์เนม จนยอมกู้หนี้ยืมสินมาซื้อทุกอย่างที่ขวางหน้า วัยรุ่นจีนยุคนี้รู้ตัวแล้วว่าเศรษฐกิจของจีนไม่ดีอย่างที่คิด, การงานก็หายาก, คนตกงานเป็นเบือ และเพื่อสร้างความปลอดภัยให้ชีวิต พวกเขาจึงเลือกออมเงินล้างแค้น เก็บเงินในธนาคารไว้เยอะที่สุด เพื่อให้อุ่นใจกับอนาคตที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน
...
ยุคนี้เลยกลายเป็นยุคที่คนตระหนี่ขี้เหนียวได้รับการเชิดชูในสังคมคนรุ่นใหม่ของจีน ส่วนที่ได้รับผลกระทบหนักสุดหนีไม่พ้นเหล่าแบรนด์หรูแบรนด์เนมที่ยอดขายในจีนลดฮวบฮาบอย่างน่าตกใจ จนต้องเร่งปรับกลยุทธ์หนีมาขยายตลาดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่ยังขยันสร้างหนี้ไม่รู้ตัว
หากเจาะลึกพฤติกรรมของคน Gen Z ทั่วโลก จะพบว่าพวกเขายังคงเสพติดโลกออนไลน์ ใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการท่องเว็บ และสื่อสารผ่านอินเตอร์เน็ต ทำให้มีความอดทนต่ำ, ชอบทำงานหลายอย่างพร้อมกัน และมีแนวโน้มจะเป็นมนุษย์หลายงาน พวกเขากล้าแสดงออกและขี้อวด ชอบทำตามกระแส โดยทั่วไปแล้วเป็นเจนที่มีความมั่นใจสูง, มองโลกแง่ดี และเป็นพวกสุขนิยม ถือคติหาวันนี้ใช้วันนี้เพื่อปรนเปรอตัวเอง และเป็นเจ้าของนิยาม “ของมันต้องมี...ถ้าถูกใจไม่มีคำว่าแพง” ซึ่งนิสัยเหล่านี้ทำให้คน Gen Z มีแนวโน้มจะสะสมหนี้มากกว่าคนเจนอื่น
สำหรับประเทศจีน คงต้องบิลต์อีกนานกว่าวัยรุ่นจีนจะยอมกลับมาใช้จ่ายฟุ่มเฟือยอีกครั้ง หรือดีไม่ดีในที่สุด “เศรษฐกิจแบบมัธยัสถ์” อาจแพร่ระบาดไปทั่วทุกมุมโลกก็ได้ ในเมื่อหันไป ทางไหนมีแต่คนตกงานและกระเป๋าแฟบ ใครจะไปมีอารมณ์ใช้จ่ายได้ลง นอกซะจากเด็กบ้านรวยคาบช้อนเงินช้อนทองมาเกิด ไม่ต้องวอรี่เรื่องปากท้อง เพราะมีพ่อแม่คอยหาเลี้ยงทั้งชีวิต.
มิสแซฟไฟร์
คลิกอ่านคอลัมน์ “คนดังอะราวนด์เดอะเวิลด์” เพิ่มเติม