ในโลกนี้มีประเทศที่ขึ้นต้นด้วยสหรัฐฯหลายแห่ง เช่น สหรัฐอเมริกาที่มีทั้งหมด 50 รัฐ มีพื้นที่ 9.83 ล้านตารางกิโลเมตร ใต้สหรัฐอเมริกาคือสหรัฐฯเม็กซิโก มีพื้นที่ 1.97 ล้านตารางกิโลเมตร
เมื่อประมาณ 400-500 ปีที่แล้ว นักล่าอาณานิคมสำคัญคือสเปน ที่ส่งกองกำลังไปปล้นสะดมชาวพื้นเมืองและยึดดินแดนเหล่านั้นมาเป็นของตน ในยุคล่าอาณานิคม สเปนส่งกองกำลังไปทำร้ายชาวพื้นเมืองที่ดำรงชีวิตอยู่ในผืนดินสหรัฐฯเม็กซิโก
เรื่องเล่าของเจ้าอาณานิคมที่กระทำต่อชนเผ่าพื้นเมืองถูกเล่ากันจากรุ่นสู่รุ่น ปัจจุบันทุกวันนี้มีปฏิบัติการจิตวิทยาเพื่อสร้างความเป็นชาตินิยมในแต่ละประเทศ ด้วยการเอาอดีตเจ้าอาณานิคมมาเป็นศัตรู มีการส่งจดหมายไปให้ขอโทษลูกหลานบรรพบุรุษที่ถูกกดขี่ข่มเหงจากเจ้าอาณานิคม นำความกระอักกระอ่วนใจให้อดีตเจ้าอาณานิคมเป็นอย่างมาก
ค.ศ.2019 นายอันเดรส มานูเอล โลเปซ โอบราดอร์ ประธานาธิบดีเม็กซิโก ได้ถวายสารสมเด็จพระราชาธิบดีเฟลิเปที่ 6 แห่งสเปน และ สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิส เรียกร้องขอให้ตรัสขออภัยต่อความผิดในการกระทำทั้งความรุนแรงและการละเมิดต่อชนเผ่าพื้นเมืองเม็กซิกันในยุคล่าอาณานิคม แต่รัฐบาลสเปนในยุคนั้นตอบกลับเม็กซิโกว่า “สเปนขอปฏิเสธโดยสิ้นเชิง...การเดินทางมายังดินแดนเม็กซิโกเมื่อ 500 ปี ของสเปนไม่สามารถใช้ความคิดสมัยใหม่มาทำการ ตัดสินได้” จนถึงปัจจุบันเม็กซิโกก็ยังไม่ได้รับการขอโทษจากสเปน
การปฏิเสธการขออภัยต่อชนเผ่าพื้นเมืองเม็กซิกันของสเปน ทำให้คลอเดีย เชนบัม ว่าที่ประธานาธิบดีคนใหม่ของเม็กซิโก ปฏิเสธที่จะส่งเทียบเชิญกษัตริย์สเปนเข้าร่วมพิธีสาบานตนประธานาธิบดีเม็กซิโกที่จะมีขึ้นในวันที่ 1 ตุลาคม 2024 โดยเชิญแต่เปโดร ซานเชซ นายกรัฐมนตรีสเปนเท่านั้น
...
ในสมัยหนึ่ง หนังสือและภาพยนตร์ต่างประเทศจำนวนไม่น้อยนำเสนอภาพความกล้าหาญของเจ้าอาณานิคมกับภาพความป่าเถื่อนของชนเผ่าท้องถิ่น ส่วนพวกประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่แท้จริงกลับถูกกดไว้
ปัจจุบันทุกวันนี้มีโซเชียลมีเดีย ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นรวมทั้งข้อเท็จจริงต่างๆ ถูกเผยแพร่กระจายไปทั้งโลก ลูกหลานเหลนโหลน ของพวกที่เคยถูกปกครองและถูกปล้นทรัพยากร เมื่อได้ทราบข้อเท็จจริง ก็มีความโกรธแค้น แต่ถึงแม้จะโกรธแค้นอย่างไรแต่ก็ย้อนอดีตไม่ได้ สิ่งที่พอทำได้ก็คือการขอให้อดีตเจ้าอาณานิคมขอโทษ
อดีตเจ้าอาณานิคมหลายแห่งเลือกที่จะไม่ขอโทษ เพราะการขอโทษคือการยอมรับว่าได้กระทำผิดจริง และเมื่อยอมรับแล้วก็จะนำมาซึ่งการเรียกร้องค่าเสียหาย เรียกร้องสมบัติเก่าที่อยู่ตามพิพิธภัณฑ์ให้ส่งกลับมายังประเทศเดิม จะนำความวุ่นวายขายปลาช่อนมาสู่เจ้าอาณานิคมเดิมไม่จบสิ้น
เรื่องนี้เงียบกันมาหลายร้อยปี แต่เดี๋ยวนี้ลูกหลานของชนเผ่าเหล่านั้นก็เริ่มมีหนังสือส่งถึงราชวงศ์หรืออดีตหัวหน้าหน่วยชาวยุโรปผู้นำกำลังรุกรานให้ขอโทษ ซึ่งหากขอโทษแล้วก็อาจจะมีเรื่องที่คาดไม่ถึงตามมา จึงปฏิเสธการขอโทษกันเป็นพัลวันแทบทุกแห่ง ไม่ว่าจะระดับภูมิภาค ระดับประเทศ หรือระดับชนเผ่า
แต่ก็มีกษัตริย์ยุโรปบางพระองค์ซึ่งตรัสขอโทษในสิ่งที่เคยทำเอาไว้กับชนเผ่าในยุคล่าอาณานิคมแทนบรรพบุรุษ อย่างสมเด็จพระราชาธิบดีฟีลิป กษัตริย์เบลเยียม ซึ่งตรัสขอโทษเมื่อ ค.ศ.2022 ระหว่างเสด็จเยือนสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก อดีตอาณานิคม พร้อมทั้งประณามการกระทำของสมเด็จพระเจ้าเลโอโปลด์ที่ 2 แห่งเบลเยียม ในช่วง 23 ปีที่ปกครองคองโกระหว่าง ค.ศ.1885-1908
สมัยนั้นคองโกมีชื่อว่ารัฐอิสระคองโก สมเด็จพระเจ้าเลโอโปลด์ที่ 2 ปกครองอาณานิคมนี้ด้วยความโหดร้าย ปล้นทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งยางพารา งาช้าง ฯลฯ ใช้แรงงานอย่างหนัก ลงโทษแรงงานทาสอย่างโหดเหี้ยมด้วยการตัดมือ แขน และขาอย่างไร้ความปราณี ความโหดร้ายป่าเถื่อนทำให้ชนพื้นเมืองคองโกตายไปมากกว่า 10 ล้านคน
แม้ว่าเวลาจะผ่านไปนับร้อยปี แต่ความอัปยศของความเป็นเจ้าอาณานิคมในอดีต กลับย้อนมาทำลายภาพลักษณ์ของราชวงศ์ปัจจุบัน จนทำให้ทายาทต้องตรัสขอโทษแทนบรรพบุรุษ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม