หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง เป็นชื่อย่อของ ‘แถบเศรษฐกิจเส้นทางสายไหม’ และ ‘เส้นทางสายไหมทางทะเลแห่งศตวรรษที่ 21’ ที่นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน พูดครั้งแรกในการเยือนเอเชียกลางและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เมื่อกันยายนและตุลาคม ค.ศ.2013
8 พฤศจิกายน 2014 จีนทุ่ม 4 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯเพื่อ ตั้งกองทุนเส้นทางสายไหม พอถึง 29 ธันวาคม 2014 กองทุนเส้นทางสายไหมจดทะเบียนและจัดตั้งขึ้นที่กรุงปักกิ่ง เป็นกองทุนที่ให้การสนับสนุนทางการเงินและการลงทุนในโครงการที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน การพัฒนาทรัพยากรและความร่วมมือด้านอุตสาหกรรมการผลิตตามแนวเส้นทางหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง โดยมีความสัมพันธ์กับธนาคารเพื่อการพัฒนาพหุภาคีของภูมิภาคและประเทศอื่นทั่วโลก เป็นการเติมเต็มซึ่งกันและกัน ไม่ใช่มาแทนที่กัน
แม่น้ำโขงมีต้นกำเนิดจากเทือกเขาหิมาลัย ไหลผ่านจีน พม่า ลาว ไทย เวียดนาม และกัมพูชา ความยาว 4,350 กิโลเมตร กินพื้นที่ลุ่มน้ำ 7.95 แสนตารางกิโลเมตร ด้านซ้ายของแม่น้ำโขงมีลำน้ำสาขาคือ ซแรป๊อก น้ำคาน น้ำทา และน้ำอู และด้านขวาคือ มูล โตนเลสาบ กก และรวก
5 สิงหาคม 2024 จะมีพิธีวางศิลาฤกษ์ที่เกาะเพชร จะมีคอนเสิร์ตขนาดใหญ่ มีการจุดพลุดอกไม้ไฟยิ่งใหญ่ตระการตาเพื่อฉลองการเริ่มโครงการขุดคลองฟูนันเตโช ที่มีระยะทาง 180 กิโลเมตร โครงการนี้ใช้งบ 1,700 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (6.1 หมื่นล้านบาท) คลองฟูนันเตโชจะเป็นทางคมนาคมทางน้ำสายแรกของกัมพูชาที่เชื่อมจากท่าเรือในกรุงพนมเปญไปยังจังหวัดแกบ ก่อนจะออกสู่อ่าวไทยโดยไม่ต้องผ่านแม่น้ำโขงเข้าเวียดนามเหมือนในปัจจุบัน
ฟูนันเตโชเป็นคลอง 2 เลน กว้าง 100 เมตร ลึก 5.4 เมตร มีร่องน้ำสำหรับการเดินเรือลึก 4.7 เมตร สามารถรับน้ำหนักเรือได้สูงสุด 3,000 ตัน คลองฟูนันเตโชจะเพิ่มเส้นทางการเดินเรือให้กัมพูชา ลดการพึ่งพาเส้นทางออกสู่ทะเลของเวียดนามลง ช่วยให้กัมพูชามีรายได้จากการเก็บค่าผ่านทาง งบประมาณที่ทุ่มลงไปมากกว่าหกหมื่นล้านบาท จะช่วยสร้างงานและทำให้เศรษฐกิจในกัมพูชาหมุนเวียน ตอนนี้กัมพูชาก็ฝันหวานถึงการที่จะกำหนดพื้นที่สองฝั่งคลองฟูนันเตโชให้เป็นเขตเศรษฐกิจสำคัญ
...
โครงการขุดคลองฟูนันเตโชอาจจะกระทบกับการไหลของแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นแหล่งประมงน้ำจืดขนาดใหญ่ที่มีปริมาณการจับปลามากถึง 1 ใน 4 ของปริมาณการจับปลาน้ำจืดทั่วโลก ก่อนหน้านี้ เรือกัมพูชาต้องเสียค่าผ่านคลองให้เวียดนาม หลังจากคลองนี้เสร็จ เวียดนามจะไม่ได้กินเงินค่าผ่านคลองของกัมพูชาอีกต่อไปแล้ว แถมเวียดนามจะเสียเปรียบเรื่องน้ำจะมีน้อยลง เมื่อน้ำจากแม่น้ำโขงระบายไปที่คลองฟูนันเตโช ก็จะทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงลดลง กระทบต่อพื้นที่ปลูกข้าวของเวียดนาม
รัฐบาลกัมพูชามีความเชื่อว่า โครงการขุดคลองฟูนันเตโชจะช่วยกระตุ้นความเคลื่อนไหวทางเศรษฐกิจได้ร้อยละ 21-30 สูงกว่าต้นทุนของโครงสร้าง และจะทำให้คนกัมพูชาจำนวนไม่น้อยมีงานทำ
แต่ก่อนง่อนชะไร ไทยมีบทบาทเด่นในอ่าวไทย แม้ว่าจะอยู่ริมอ่าวไทย ทว่ากัมพูชาก็ไม่ได้มีกิจกรรมสำคัญอะไรในอ่าวนี้ แต่หลังจากคลองฟูนันเตโชขุดเสร็จใน ค.ศ.2028 (ใช้เวลาขุด 4 ปี) กัมพูชาจะเข้ามามีบทบาทบริเวณอ่าวไทยมากขึ้น
แกบเป็น 1 ใน 4 กรุงของกัมพูชา ต่อมาเปลี่ยนสถานะจากกรุงแกบเป็นจังหวัดแกบ แกบเป็นจังหวัดที่ผู้คนยากจน เศรษฐกิจไม่ดี ทว่าผู้อ่านท่านที่เคารพเชื่อเถิดครับว่าหลังจากที่คลองฟูนันเตโชสร้างเสร็จ พื้นที่ของจังหวัดแกบซึ่งอยู่ปลายคลองจะเป็นเขตการค้าที่สำคัญ และตรงนี้นี่ละครับที่กระทบกับโครงการระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก (EEC) ของไทย
บริษัทที่เข้ามาดูแลโครงการขุดคลองฟูนันเตโช เป็นทั้งผู้ออกเงินและผู้ก่อสร้างคือ China Road and Bridge Corporation (บริษัทถนนและสะพานจีนคอร์โปเรชัน หรือ CRBC) เป็นบริษัทที่มีรัฐบาลจีนเป็นเจ้าของ จีนลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานให้กับกัมพูชา ไม่ใช่เพราะรักกัมพูชาจนน้ำลายไหล แต่อาจจะเป็นเพราะอยากให้ฟูนันเตโชเป็นคลองของโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางมากกว่า.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com