สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนให้คำจำกัดความของคนชั้นกลางว่า ‘ครอบครัวที่มีสมาชิก 3 คนที่มีรายได้ระหว่าง 1-5 แสนหยวนต่อปี (5 แสนถึง 2.5 ล้านบาท)’ จากนั้นก็ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า จีนมีคนชั้นกลาง 400 ล้านคนหรือ 140 ล้านครอบครัว ประมาณร้อยละ 30 ของประชากรจีนทั้งประเทศ 1.4 พันล้านคน

คนชั้นกลางสำคัญต่อการเติบโตและความมั่นคงทางเศรษฐกิจจีน ทุกครั้งที่มีการโจมตีทางเศรษฐกิจจากต่างประเทศ คนชั้นกลางนี่ละครับที่เป็นตัวกันและยันไม่ให้จีนเซ แถมยังยืนผงาดต่อสู้กับความท้าทายนานาประการ ทุกครั้งที่เศรษฐกิจแย่ อาจจะเนื่องมาจากโรคระบาด (เช่น โควิด-19) หรืออาการช็อกทางเศรษฐกิจ ก็คนชั้นกลางนี่ละครับ ที่กระทบมากที่สุด

เศรษฐกิจจีนที่กำลังแย่ ทำให้คนชั้นกลางเผชิญความยากลำบาก และต้องออกหางานทำเพิ่มเติมเพื่อให้มีรายได้พอเพียง การชะลอตัวของเศรษฐกิจทำให้คนชั้นกลางของจีนไม่กล้าจับจ่ายใช้สอย เมื่อเงินไม่หมุนเวียน เศรษฐกิจจีนที่ย่ำแย่อยู่แล้ว ก็พลอยดิ่งลงเหวอย่างรวดเร็ว

จีนมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 2 รองจากสหรัฐฯ สำนักข่าวบลูมเบิร์กบอกว่า ปัจจุบันเศรษฐกิจสหรัฐฯได้รับผลกระทบจากการที่คนอเมริกันว่างงานมากขึ้น บริษัทสหรัฐฯจำนวนไม่น้อยปลดพนักงานเก่าและไม่จ้างพนักงานใหม่ ทุกทีที่มีประกาศรับสมัครงาน จะมีผู้สมัครมากมายอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน คนอเมริกันในปัจจุบันดิ้นรนทำงานหลายอาชีพเพื่อจะหารายได้เสริม จากการสำรวจ แม้จะมีรายได้เสริม แต่ครอบครัวอเมริกันจำนวนไม่น้อยก็ยังมีเงินไม่พอใช้จ่าย

รัฐบาลสหรัฐฯออกมาตะโกนก้องร้องยืนยันว่า ตลาดแรงงานของสหรัฐฯยังคงแข็งแกร่ง แต่อีกมุมหนึ่งก็พบว่าคนอเมริกันในวัยทำงานขอรับสวัสดิการว่างงานเพิ่มขึ้น นักเศรษฐศาสตร์ออกหาข้อมูลแล้วก็พบว่า เกือบทุกบริษัทอยู่ในช่วงรัดเข็มขัด ไม่สามารถจ้างงานด้วยเงินเดือนสูง แม้ผู้สมัครจะมีคุณสมบัติเพียบพร้อมก็รับเข้าทำงานไม่ได้

...

นับตั้งแต่ทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา ช่วงปีสองปีมานี้ คนอเมริกันทำงานมากกว่า 1 งาน จำนวนมากที่สุด Harris Poll สำรวจพบว่าร้อยละ 38 ของคนที่ทำงานหลายอย่าง บอกว่า แม้ว่าจะทำงานเสริม แต่รายได้ก็ยังไม่เพียงพอสำหรับรายจ่าย

ไปดูทางยุโรปกันบ้างครับ เกษตรกรทั่วยุโรปขนรถแทรกเตอร์ออกมาวิ่งประท้วงตามท้องถนนหนทาง เหตุเพราะรายได้ไม่พอ อย่างในกรุงบรัสเซลส์เมืองหลวงของเบลเยียม เมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2024 รถแทรกเตอร์หลายร้อยคันปิดถนนและคนขับรถปาไข่ใส่อาคารรัฐสภายุโรป หลายเดือนที่ผ่านมา ชาวไร่ชาวสวนจากกรีซ เยอรมนี โปรตุเกส โปแลนด์ ฝรั่งเศส ฯลฯ ประท้วงเนื่องจากราคาสินค้าเกษตรตก การครอบงำของพ่อค้าปลีกรายใหญ่ เกษตรกรมีหนี้สินล้นพ้นตัว

ก่อนหน้านี้ คนยุโรปที่ออกมาประท้วงเรื่องรายได้ไม่พอรายจ่ายมักจะเป็นผู้ใช้แรงงาน หรือหมอพยาบาลและผู้ทำงานด้านการสาธารณสุข ครูอาจารย์ก็เคยออกมา การประท้วงในปัจจุบัน ลามไปถึงเกษตรกรแล้วครับ ความยากจนที่มาเยือนทำให้อยู่เฉยกันไม่ไหว นักการเมืองต่างโบ้ยว่าปัญหามาจากสงครามรัสเซีย–อูเครน รายได้ที่เก็บมาจากภาษี แทนที่จะนำมาช่วยประชาชน กลับเอาไปมอบให้อูเครนใช้รบกับรัสเซีย

รัฐบาลแต่ละประเทศพยายามสร้างสถานการณ์อันน่ากลัวให้ประชาชนของตนได้จินตนาการว่าถ้าหากรัสเซียชนะอูเครน การสู้รบจะลามปามมาสู่ประเทศของตน จึงมีความจำเป็นต้องช่วยอูเครนรบให้ชนะรัสเซีย รัฐบาลของยุโรปปล่อยปละละเลยปัญหาปากท้องของผู้คนในแต่ละประเทศ ทว่าสะสมหมักหมมมากเสียจนยากที่จะแก้ไข

ถ้าสหรัฐฯพัง จีนพัง ยุโรปพัง ก็หนีไม่พ้นที่ประเทศเล็กชาติน้อยอย่างพวกเราจะพังและลำบากตามไปด้วย สินค้าที่เราผลิตได้ก็ส่งไปขายในประเทศเหล่านี้ และนำเม็ดเงินกลับมาใช้จ่ายในประเทศ ถ้าผู้คนส่วนใหญ่ในประเทศขนาดใหญ่ไม่มีกำลังซื้อ ประเทศพวกเราจะเอาเงินที่ไหนมาใช้จ่ายกันละครับ.

นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com

คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม