40-50 ปีที่แล้ว องค์การสืบราชการลับซีไอเอและองค์การสืบสวนกลาง (FBI) ติดสินบนและใช้กลอุบายสกปรกกับผู้นำประเทศต่างๆ จนมีข่าวแพร่งพรายออกมาภายนอกทำให้สหรัฐฯเสียชื่อเสียง จึงมีการประชุมแก้ไขภาพลักษณ์ของสหรัฐฯอย่างจริงจัง สมัยประธานาธิบดีจิมมี คาร์เตอร์ มีการใช้มือที่มองไม่เห็นส่งเสริมการพิมพ์หนังสือที่เขียนโดยนักเขียนอเมริกันจำนวนไม่น้อย เช่น หนังสือของเบตตี้ ฟรีแดน ที่เกี่ยวกับขบวนการปลดปล่อยสตรีให้พ้นจากสภาพที่ด้อยกว่าบุรุษ หนังสือที่ดังมากของเธอคือเฟมินีน มิสตีค มีมือที่มองไม่เห็นจากรัฐบาลช่วยเหลือการแปลถึง 13 ภาษา และจำหน่ายมากถึง 1.5 ล้านเล่ม
สหรัฐฯส่งเสริมภาพยนตร์และนิตยสาร เพื่อสร้างภาพลักษณ์ของประเทศอย่างประสบความสำเร็จ ขณะที่โซเวียตและจีนไม่ได้สนใจในการส่งเสริมภาพยนตร์และหนังสือของตนเองออกสู่ภายนอก ภาพลักษณ์ของประเทศก็ล้มเหลว ภาพลักษณ์ของประเทศใดประเทศหนึ่งเกี่ยวกับความนิยมในสินค้าและบริการของประเทศนั้น หลายประเทศมีสถาบันการศึกษาที่เข้มแข็ง แต่เพราะภาพลักษณ์ประเทศไม่ดีจึงไม่มีนักศึกษาต่างชาติเข้าไปเรียน ผิดกับสหรัฐฯและตะวันตกอีกหลายประเทศที่พอภาพลักษณ์ประเทศดี นักศึกษาทั่วโลกก็แห่กันเข้าไปเรียนต่อ จนได้เม็ดเงินจำนวนมหาศาลจากการขายบริการธุรกิจการศึกษา
จีนเพิ่งเริ่มสร้างภาพลักษณ์ของประเทศด้วยภาพยนตร์ที่กำลังฉายอยู่ทั่วโลกขณะนี้ก็คือเรื่อง Born to Fly หรือปฏิบัติการจ้าวเวหา ที่แสดงโดยหวังอี้ป๋อ หูจวิน อวี๋ซื่อ และโจวตงอวี่ ปัจจุบันมีข่าวเครื่องบินต่างชาติบินในน่านฟ้าทะเลจีนใต้และเข้าไปในน่านฟ้าของจีนจนเกิดความขัดแย้งกันอยู่บ่อยๆ ตัวอย่างเช่น ปลายเดือนพฤษภาคม 2023 สหรัฐฯใช้เครื่องบิน R–135 บินเหนือน่านฟ้าทะเลจีนใต้ เครื่องบินขับไล่ J–16 ของกองทัพอากาศจีนบินเข้าไปเฉียด ทำให้กองบัญชาการภาคพื้นแปซิฟิกของสหรัฐฯโวยว่าจีนมีการกระทำก้าวร้าว บินมาใกล้เครื่องบินของสหรัฐฯในทะเลจีนใต้
...
ทั้งที่จีนเป็นฝ่ายโดนบุกรุก เครื่องบินสหรัฐฯเป็นฝ่ายบุก แต่สหรัฐฯกระจายขยายข่าวได้มากช่องทางกว่า จึงทำให้คนทั่วโลกมองว่าสหรัฐฯเป็นฝ่ายถูกและจีนเป็นฝ่ายก้าวร้าว ถึงแม้ภาพยนตร์เรื่องปฏิบัติการจ้าวเวหาไม่ได้เกี่ยวกับเหตุการณ์ที่ผมเล่าไปที่เกิดขึ้นเมื่อปลายพฤษภาคม 2023 แต่หากใครดูภาพยนตร์เรื่องปฏิบัติการจ้าวเวหาก็จะเข้าใจว่าเครื่องบินต่างชาติเป็นผู้รุกราน จีนเป็นฝ่ายถูกกระทำ จึงมีสิทธิ์ที่จะบินไปปกป้องด้วยการขับไล่นักบินต่างชาติออกไปจากน่านฟ้าจีน
ภาพยนตร์อเมริกันหลายเรื่องมีลักษณะเดียวกับเรื่องปฏิบัติการจ้าวเวหาของจีน มีความต่างอยู่ที่ว่า ภาพยนตร์จีนจะมีคำคม สุภาษิต และปรัชญาของจีนซ่อนอยู่เยอะมาก ซึ่งตัวแสดงจะสื่อออกมาอย่างต่อเนื่อง นอกจากนั้น ปฏิบัติการจ้าวเวหาเป็นภาพยนตร์จีนที่มีความถ่อมตัว ไม่โอ้อวด ไม่ก้าวร้าวเหมือนภาพยนตร์อเมริกัน กว่าจะสร้างเครื่องบินรบที่มีความปลอดภัยให้กับนักบินแนวหน้า พวกนักบินทดสอบต้องเสียสละชีวิตเป็นจำนวนมาก เพราะความด้อยกว่าทางเทคโนโลยีการบินทำให้เกิดอุบัติเหตุบ่อยครั้ง
รัฐบาลสนับสนุนให้เยาวชนจีนและคนจีนดูภาพยนตร์เรื่องนี้ ดูเพื่อให้เกิดความรักชาติ ความหวงแหนชาติ และความภาคภูมิใจในชาติ ทุกคนพูดตรงกันว่า ถ้าไม่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลจีน โอกาสที่ในภาพยนตร์เรื่องนี้จะมีฉากอลังการที่ถ่ายทำในสนามบินของทหารอากาศแทบจะไม่มีเลย
สมัยก่อน จีนใช้เครื่องบินรบทั้งขับไล่และทิ้งระเบิดที่ซื้อจากโซเวียต หลังจากนั้นก็เริ่มสร้างเองโดยใช้เครื่องยนต์รัสเซีย ตั้งแต่นั้นมาก็เริ่มสร้างเครื่องบินและเครื่องยนต์เอง ยุคนี้นี่ละครับที่คนจีนเริ่มมีความภาคภูมิใจในพลานุภาพของกองทัพอากาศจีน
เมื่อก่อนมีหนังของสหรัฐฯและตะวันตกออกมาฉาย ไม่เคยมีใครว่าฝรั่งปฏิบัติการจิตวิทยา แต่พอจีนสร้างหนังลักษณะเดียวกันออกมา ฝรั่งตะวันตกก็รุมโจมตีกันกระหน่ำโลก ท่านที่สนใจการเมืองระหว่างประเทศลองไปดูภาพยนตร์เรื่องนี้และเปรียบเทียบกับของฝรั่งดูเถิดครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com
คลิกอ่านคอลัมน์ "เปิดฟ้าส่องโลก" เพิ่มเติม