วันดับเบิลเท็นคือวันชาติของสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) บางคนเรียกว่าวันสองสิบ คือวันที่ 10 เดือน 10 (ตุลาคม) ในไต้หวันมีการฉลองใหญ่ มีเจ้าหน้าที่ทางการทหาร คณะผู้แทนรัฐสภา คณะเอกอัครราชทูตต่างประเทศได้รับเชิญให้มาร่วมพิธี หลังการกล่าวสุนทรพจน์ของประธานาธิบดีก็จะมีธรรมเนียมตะโกนว่า “จงฮวา หมิงกว๋อ ว่านซุ่ย!” ที่หมายถึง “สาธารณรัฐจีนจงเจริญ”
ครอบครัวผมเคยได้รับเชิญไปร่วมงานวันชาติของไต้หวันหลายครั้ง แต่ละครั้งจะพบว่ามีทูตมาน้อยลง ประเทศต่างๆทยอยตัดความสัมพันธ์กับไต้หวัน และหันไปคบกับสาธารณรัฐประชาชนจีนตามนโยบายจีนเดียว ประเทศที่คบกับไต้หวันมักจะเป็นประเทศเล็กชาติน้อย ซึ่งไต้หวันต้องให้เงินช่วยเหลือเป็นจำนวนมาก ครอบครัวผมรับเชิญไปงานวันชาติไต้หวันครั้งสุดท้ายเมื่อ ค.ศ.2003 (20 ปีที่แล้ว) ครั้งนั้นเราก็พบว่าตัวแทนต่างประเทศที่ไต้หวันคาดว่าจะมาร่วมงาน ไม่มาตามนัดกันหลายคน
ไม่ว่าจะเป็นชาติเล็กชาติน้อยก็มี 1 เสียงในสมัชชาสหประชาชาติ ความฝันของไต้หวันคือการที่ที่ประชุมใหญ่ของสหประชาชาติยกมือให้ตนเป็นสมาชิก การเป็นสมาชิกสหประชาชาติก็คือการเป็นชาติรัฐสมบูรณ์ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นเมื่อ 20 ปีก่อนนั้น รัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่ไปให้ความช่วยเหลือประเทศเล็กที่เป็นเพื่อนมิตรไต้หวันใน “ปริมาณ” มากกว่าที่เคยได้รับจากไต้หวัน ความฝันของไต้หวันที่จะเป็นประเทศตามกลไกของสหประชาชาติจึงลอยไกลออกไปทุกที
เดิมไต้หวันเป็นสมาชิกสหประชาชาติ แถมยังเป็นสมาชิกถาวรในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติที่มีอยู่เพียง 5 ประเทศคือ สหรัฐฯ อังกฤษ ฝรั่งเศส รัสเซีย และจีน (ไต้หวัน) กระทั่งเมื่อ 52 ปีที่แล้ว ผู้แทนแอลเบเนียและ 11 ประเทศยื่นญัตติให้รับสาธารณรัฐประชาชนจีนเข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติ และให้ขับสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) ออกจากสหประชาชาติ ผลของการโหวตเมื่อ 25 ตุลาคม 1971 ที่ประชุมใหญ่ลงมติ 76 ต่อ 35 งดออกเสียง 17 ประเทศ รับรองมติของผู้แทนแอลเบเนียและคณะ ทำให้ไต้หวันต้องกระเด็นออกมาจากสหประชาชาติ
...
วันอาทิตย์ที่ผ่านมา 26 มีนาคม 2023 จีนออกแถลงการณ์ว่า นายฉิน กัง รัฐมนตรีต่างประเทศจีนกับนายเอดูอาร์โด เอ็นริเกเรนา รัฐมนตรีต่างประเทศฮอนดูรัสลงนามรับรองความสัมพันธ์ทางการทูตร่วมกันที่กรุงปักกิ่ง ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างฮอนดูรัสกับไต้หวันที่มีมาเกือบ 80 ปีต้องสิ้นสุดลง
ตอนที่หม่า อิงจิ่ว ชนะเลือกตั้งได้เป็นผู้ว่านครไทเป ร.ต.อ.ดร.นิติภูมิธณัฐ มิ่งรุจิราลัย พ่อของผมอยู่ในการฉลองชัยชนะการเลือกตั้งของนายหม่าด้วย ต่อมานายหม่าได้เป็นประธานพรรคก๊กมินตั๋ง และเป็นประธานาธิบดีของไต้หวันถึง 2 สมัย การกระดิกพลิกตัวของหม่าโดนฝ่ายตรงข้ามโจมตีมาตลอด ว่านายหม่าโปรจีน
ศาสตราจารย์ ดร.ไช่ อิงเหวิน ประธานาธิบดีไต้หวันคนปัจจุบันมาจากพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า คนนี้จบปริญญาทางกฎหมายจากมหาวิทยาลัยคอร์แนลของสหรัฐฯ จบด็อกเตอร์จากวิทยาลัยเศรษฐศาสตร์และรัฐศาสตร์แห่งลอนดอน มีความใกล้ชิดกับทั้งสหรัฐฯและอังกฤษ เธอเป็นประธานกรรมการร่างนโยบายว่าด้วย 1 ชาติ 1 แดน สมัยประธานาธิบดีหลี่ เติงฮุย
สงครามรัสเซีย-อูเครนและการกระดิกพลิกตัวของไบเดนทำให้ไต้หวันหมดมุกในการที่จะมีสถานะอยู่บนโลกอย่างรอดปลอดภัย ผู้นำแต่ละพรรคของไต้หวันพยายามทำงานหนักตามความเชื่อของตนเพื่อให้ประเทศชาติอยู่รอด
28 มีนาคม 2023 อดีตประธานาธิบดีหม่าเดินทางไปเยือนสุสาน ดร.ซุนยัตเซน ที่เมืองหนานจิง มณฑลเจียงซู ขณะอยู่ในจีนแผ่นดินใหญ่ นายหม่าพูดว่า “ประชาชนจากทั้งสองฝั่งของช่องแคบไต้หวันล้วนเป็นจีนด้วยกัน ต่างเป็นลูกหลานของจักรพรรดิหวงตี้และจักรพรรดิหยานตี้”
ประธานาธิบดีไช่โกรธที่นายหม่าไปจีนแผ่นดินใหญ่ 29 มีนาคม 2023 เหมือนกับจะไปซบจีน นางไช่จึงบินจากไต้หวันไปทรานซิทที่นครนิวยอร์ก จากนั้นเดินทางต่อไปกัวเตมาลาและเบลิซ และจะกลับมาทรานซิทที่นครลอสแอนเจลิสในวันที่ 5 เมษายน 2023
คนหนึ่งไปจีน อีกคนหนึ่งแวะสหรัฐฯ มีคนเล่าว่าช่วงที่แวะนิวยอร์กและลอสแอนเจลิส นางไช่คงจะได้พบบุคคลสำคัญของสหรัฐฯหลายคน.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com