ทุกครั้งที่ผมฟังคนพูดถึงประเทศยูโกสลาเวียและประเทศเชโกสโลวะเกีย แทบทั้งหมดพูดสลับกัน ผมตั้งใจตั้งแต่ปีที่แล้วว่าจะขออธิบายรับใช้ถึงอดีตชาติรัฐ 2 แห่งนี้

สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวียเป็นอดีตประเทศในภูมิภาคยุโรปตะวันออก ก่อน ค.ศ.1991 ยูโกสลาเวีย 1 ประเทศ ประกอบไปด้วย 6 สาธารณรัฐคือ บอสเนีย-เฮอร์เซโกวีนา โครเอเชีย มาซิโดเนีย มอนเตเนโกร เซอร์เบีย และสโลวีเนีย นอกจากนั้น ยังมี 2 จังหวัดปกครองตนเองที่ขึ้นอยู่กับสาธารณรัฐเซอร์เบีย คือจังหวัดคอซอวอ และจังหวัดวอยโวดีนา

ส่วนสาธารณรัฐสังคมนิยมเชโกสโลวะเกียเลิกระบอบคอมมิวนิสต์มาใช้ระบอบประชาธิปไตย แล้วเปลี่ยนชื่อเป็นสหพันธ์สาธารณรัฐเช็กและสโลวักเมื่อ 20 เมษายน 1990 และตั้งแต่วันที่ 21 มกราคม 1993 ก็ได้แยกเป็น 2 ประเทศคือ สาธารณรัฐเช็ก และสาธารณรัฐสโลวัก

ในช่วงปี 1990-1993 ประเทศใหญ่แตกเป็นประเทศเล็ก ชาติน้อยเยอะครับ แม้แต่สหภาพโซเวียตก็แตกเป็น 15 ประเทศ ซึ่งผมเคยเรียนรับใช้ไปแล้วบ่อยครั้ง

ความสับสนของชื่อต่างๆ ทำให้นักธุรกิจไทยไม่ค่อยอยากเข้าไปยุ่ง บางคนพูดว่า แค่ชื่อก็ยากและสับสนแล้ว จะไปทำธุรกิจกันยังไง ประเทศต่างๆเหล่านี้จึงไปซื้อสินค้าและบริการจากเวียดนาม ซึ่งช่วงก่อน ค.ศ.1990 คนของเวียดนามนิยมไปเรียนระดับปริญญาตรีถึงปริญญาเอกในสาธารณรัฐต่างๆ บางสาธารณรัฐมีคนเวียดนามจบกันมาเป็นร้อยเป็นพันคน ทรัพยากรมนุษย์ของเวียดนามที่ชำนาญกลุ่มประเทศพวกนี้ จึงสามารถทำการค้าพาณิชย์ติดต่อราชการกันได้อย่างราบรื่น

กลับไปที่ยุคสุดท้ายของยูโกสลาเวียก่อนที่จะแตก ตอนนั้นมีคนสำคัญอยู่คนหนึ่งคือ สลอบอดาน มีโลเซวิช คนนี้เป็นประธานาธิบดีสาธารณรัฐเซอร์เบีย ในขณะเดียวกันก็เป็นผู้นำของสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย

...

ความที่มีโลเซวิชเป็นพวกเผ่าพันธุ์เซอร์เบียนิยม จึงทำให้ยูโกสลาเวียถูกเร่งให้ล่มได้ง่ายขึ้น เป็นผู้นำผู้คนทั้งประเทศ แต่แกดันให้ความสำคัญกับเผ่าพันธุ์ของตัวเองเพียงแค่รัฐเดียวคือรัฐเซอร์เบีย ไปปาฐกถาปราศรัยที่ไหน มีโลเซวิชก็จะพูดเรื่องนโยบายการสร้างชาติเซอร์เบียให้ยิ่งใหญ่ด้วยการรวมชาวเซิร์บในดินแดนต่างๆของยูโกสลาเวียเข้าเป็นประเทศเดียวกัน มีโลเซวิชเป็นคนผนวกคอซอวอเข้ากับเซอร์เบีย เรื่องนี้นี่แหละครับที่ทำให้เกิดความตึงเครียดทางการเมืองในสาธารณรัฐต่างๆ ที่รวมกันเป็นสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย

ผู้นำใหญ่สุดมีความอยุติธรรม รักลำเอียง รักไม่เท่ากัน ผู้คนในสาธารณรัฐอื่นก็กลัวว่า ต่อไปในอนาคตพวกเซอร์เบียจะแข็งแรงและจะเป็นใหญ่อยู่ตลอด ความอยุติธรรมนี่ละครับ ที่ทำให้บอสเนียเฮอร์เซโกวีนา โครเอเชีย มาซิโดเนีย และสโลวีเนีย เริ่มแยกแผ่นดินออกไป ตอนแรกทำทีละประเทศก็ไม่สำเร็จ แต่พอตั้งใจแยกพร้อมๆกัน ก็พบความสำเร็จได้เป็นประเทศเอกราชชาติใหม่

ยูโกสลาเวียอันยิ่งใหญ่ล่มเพราะพวกบ้าเผ่าพันธุ์แท้ๆ เมื่อแผ่นดินอื่นแยกไปกันหมดแล้ว เหลือแต่เซอร์เบียกับมอนเตเนโกร สองสาธารณรัฐนี้ยืนอยู่ด้วยความโหวงเหวง และมารวมเป็นสาธารณรัฐเดียว โดยตั้งชื่อประเทศใหม่ว่าสหพันธ์สาธารณรัฐยูโกสลาเวีย

เป็นสหพันธ์สาธารณรัฐยูโกสลาเวียได้เพียงพักเดียว ก็รู้สึกว่าอยู่ด้วยกันไม่ไหวอีก สุดท้ายก็แยกแตกเป็น 2 ประเทศคือ สาธารณรัฐเซอร์เบียและสาธารณรัฐมอนเตเนโกร ส่วนยูโกสลาเวียก็เป็นเพียงชื่อในอดีต ปัจจุบันไม่มีประเทศนี้แล้ว เหมือนกับปัจจุบันไม่มีประเทศสหภาพ โซเวียตแล้ว และเหมือนกับที่ปัจจุบันไม่มีประเทศเชโกสโลวะเกียแล้ว

เรื่องชื่อและสถานะของประเทศนี่สำคัญครับ ผมเคยได้ยินผู้หลักผู้ใหญ่ของบ้านเมืองท่านหนึ่งพูดถึงประเทศดูไบ ท่านบรรยายเป็นตุเป็นตะ แถมยังบอกว่าเคยได้เชิญให้ไปเยือนมาแล้ว ขอเรียนว่าประเทศดูไบไม่มี มีแต่ประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ที่ประกอบด้วยรัฐเจ้าผู้ครองนคร 7 รัฐ คือ อาบูดาบี อัจมาน ดูไบ ฟูไจราห์ ราสอัลไคมาห์ ชาร์จาห์ และอุมม์อัลไกไวน์ครับ.

นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com