หลายท่านสงสัยว่าทำไมอดีตประธานาธิบดีสลอบอดัน มิโลเซวิช และนายพลเอกอีกหลายคนจึงถูกจับและถูกนำไปไต่สวนและพิจารณาคดีโดยศาลอาญาระหว่างประเทศที่กรุงเฮก เรื่องนี้ยาวครับ (อ่าน : ก่อนเกิดสงครามล้างเผ่าพันธุ์)

ช่วง 20 ปีแรก สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวียประสบความสำเร็จในการฟื้นฟูประเทศมากครับ แต่ธรรมชาติและนิสัยใจคอของคนแต่ละภาคไม่เหมือนกัน ทำให้การพัฒนาแตกต่างกันไปด้วย คนภาคเหนือและภาคตะวันตกขยันพัฒนาตัวเองและทำให้ภูมิภาคของตนเข้าสู่ระบบอุตสาหกรรมทีละน้อยอย่างมั่นคง

ส่วนคนภาคใต้และภาคตะวันออกเป็นพวกเกษตรกรที่หมกมุ่นการเมืองจนพัฒนาตัวเองได้ยาก ตีโตพยายามช่วยลดความเหลื่อมล้ำ แต่ไม่สำเร็จ ตอนตีโตยังมีชีวิตอยู่ ยูโกสลาเวียไม่มีปัญหา เพราะตีโตให้ผู้นำจากทุกรัฐหมุนเวียนกันมาเป็นประธานาธิบดีคนละปี ตีโตถึงแก่อสัญกรรมใน ค.ศ.1980 ผู้คนก็ยังช่วยกันประคองประเทศไปได้อีกนานถึง 10 ปี

แต่พอถึงเดือนมิถุนายน ค.ศ.1991 ก็บ้านแตกสาแหรกขาด โครเอเชียและสโลวีเนียบอกอยู่ร่วมแผ่นดินกับพวกเธอไม่ไหวแล้ว ฉันขอแยกไปตั้งประเทศใหม่ละนะ พอถึงเดือนธันวาคม ค.ศ.1991 มาซิโดเนียก็บอกว่า ฉันก็อึดอัด ฉันขอแยกประเทศด้วย พอถึงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ค.ศ.1992 บอสเนีย-เฮอร์เซโกวีนาบอกว่า เอ้อ ฉันขอแยกประเทศด้วย

ยูโกสลาเวียจึงเหลือแต่เซอร์เบียกับมอนเตเนโกร สองรัฐนี้ตกลงที่จะกอดคออยู่ร่วมกันต่อไป มีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่และสถาปนาสหพันธ์สาธารณรัฐยูโกสลาเวีย มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบระบบรัฐสภา มี 2 สภา คือสภาแห่งสาธารณรัฐ มีสมาชิก 40 คน และมีสภาผู้แทนราษฎรมี ส.ส.138 คน มีประธานาธิบดีและนายกรัฐมนตรีบริหารประเทศ

คนที่ได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดีคนแรกของสหพันธ์คือนายสลอบอดัน มิโลเซวิช จากเซอร์เบีย คนส่วนใหญ่ของยูโกสลาเวียนับถือศาสนาคริสต์นิกายออร์ทอดอกซ์

...

ยูโกสลาเวียมีคนกลุ่มน้อยอยู่ 3 กลุ่ม กลุ่มแรกเป็นชนชาติแอลเบเนียที่อยู่ในรัฐคอซอวอทางตอนใต้ของประเทศ กลุ่มนี้มีประชากรประมาณ 2 ล้าน กลุ่มที่สองเป็นพวกชนชาติสลาฟใต้ที่เป็นมุสลิม ส่วนใหญ่อยู่ในมอนเตเนโกรและเซอร์เบีย มีอยู่ประมาณ 6 แสนคน และกลุ่มที่ 3 คือพวกชนชาติแมกยาร์ในวอยโวดีนา มี 2 ล้านคน

อย่างที่ผมเรียนไปเมื่อวันจันทร์ ว่าชาวแอลเบเนียในคอซอวออยากแยกแผ่นดินไปร่วมประเทศกับแอลเบเนีย ตอนแรกพวกนี้ก็ต่อต้านอย่างสงบ แต่ไม่ได้ผลจึงตั้งกองทัพปลดปล่อยคอซอวอ การต่อสู้ก็จึงเกิดขึ้นและขยายไปเป็นสงครามทำลายล้างเผ่าพันธุ์ คนมุสลิมถูกฆ่ามากซะจนองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือหรือนาโตต้องส่งทหารเข้าไปปฏิบัติการอยู่นานถึง 79 วัน

มิโลเซวิชแกก็ดื้อสู้นะครับ แต่สุดท้ายก็แพ้กองกำลังผสมของนานาชาติที่เข้าไปอยู่ในคอซอวอ จากนั้น คอซอวอก็กลายเป็นรัฐในอารักขาของสหประชาชาติ

มิโลเซวิชเป็นผู้นำรุ่นโบราณ แกยังมีความเชื่ออยู่ว่ายูโกสลาเวียคือแผ่นดินของบรรพบุรุษของข้า ข้าเป็นผู้นำประเทศ ข้าจึงต้องควบคุมสถานการณ์ให้ได้ ข้าจะไม่ยอมให้ประเทศแตกไปมากกว่านี้อีกแล้ว แต่โลกยุคใหม่ไม่ได้คิดอย่างนั้นแล้วครับ แม้คุณจะเป็นผู้นำประเทศ แต่ถ้าคุณประกอบอาชญากรรม องค์กรโลกก็มีสิทธิ์เล่นงานคุณ

มิโลเซวิชถูกองค์กรของสหประชาชาติที่มีชื่อว่าศาลอาญาระหว่างประเทศจับและถูกนำไปขัง คนเรานะครับพอดวงตก อำนาจไม่มีแล้ว คราวนี้คดีผุดขึ้นมาราวกับดอกเห็ดตั้ง 66 คดี ขณะที่คดียังไม่สิ้นสุด มิโลเซวิชก็ถึงแก่อสัญกรรมในที่คุมขังของสหประชาชาติ

4 กุมภาพันธ์ ค.ศ.2003 ยูโกสลาเวียมีการเปลี่ยนชื่อประเทศใหม่ไปเป็นสหภาพเซอร์เบียและมอนเตเนโกร พอถึง 21 พฤษภาคม 2006 คนมอนเตเนโกรก็แสดงประชามติเพื่อขอให้รัฐมอนเตเนโกรยุติการรวมเป็นสหภาพกับเซอร์เบียและจัดตั้งประเทศใหม่

จากประเทศขนาดใหญ่ รัฐต่างๆ แยกเป็นไปประเทศใหม่เรื่อยๆ จนเหลือแค่เซอร์เบียเพียงรัฐเดียว เซอร์เบียก็เลยตั้งประเทศของตัวเองซะเลย

โลกจึงมีประเทศใหม่เอี่ยมอ่องชื่อสาธารณรัฐเซอร์เบียเมื่อ ค.ศ.2006.

นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com