นวัตกรรม..อุปกรณ์ไฮเทค ช่วย...ปกป้องสุขภาพมนุษย์

2 ปีที่ผ่านมา นับจากจุดเริ่มต้นการระบาดของโควิด-19 สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้เลย คือ “ความเปลี่ยนแปลง” ที่เกิดขึ้นกับวิถีชีวิตของผู้คนบนโลกใบนี้

โลกได้ถูกท้าทายจากความเปลี่ยนแปลงทั้งด้านสังคม เทคโนโลยี รวมถึงสิ่งแวดล้อมที่เป็นตัวเร่งให้ทิศทางความเปลี่ยนแปลงต่อสิ่งต่างๆบนโลกใบนี้เป็นไปด้วยความเร็วที่เราคาดไม่ถึง

มนุษย์เราอาจไม่เคยต้องอยู่ร่วมกันอย่างระแวดระวังตามแนวทาง ‘รักษาระยะห่างทางสังคม’ หรือ Social distancing อย่างนี้มาก่อน ซึ่งจริงๆแล้วควรจะใช้คำว่า ‘การรักษาระยะห่างทางกายภาพ’ หรือ Physical Distancing มากกว่า

Social Distancing ได้สร้างความตระหนักด้านสุขภาพและความเป็นอยู่รูปแบบใหม่ หรือ ‘The new well-being’ ให้กับมนุษย์ ที่มากไปกว่า New Normal ที่นำไปสู่การออกแบบผลิตภัณฑ์และสินค้าเพื่อสร้างความรู้สึกปลอดภัยจากเชื้อไวรัส

แม้แต่อุปกรณ์ป้องกันง่ายๆอย่างหน้ากากอนามัย ที่นอกจากจะมีรูปร่างหน้าตาและสีสันที่มีขายกันมากมายแล้ว ถึงวันนี้ยังมีความพยายามศึกษาวัสดุทางเลือกอื่นๆที่จะใช้ทดแทนเส้นใย PPE เช่น การออกแบบหน้ากากอนามัยจากเชื้อแบคทีเรีย ที่เรียกว่า ‘ไซลินัม แมสก์ (Xylinum Mask)’ ของ ‘Elizabeth bridges’ และ ‘Garrett benisch’

การแสวงหานวัตกรรมและการออกแบบเพื่อสร้างความปลอดภัยด้านสุขภาพของมนุษย์เกิดขึ้นตั้งแต่ระดับเล็กๆไปจนถึงบริษัทยักษ์ใหญ่อย่าง Apple ที่ระดมทีมนักออกแบบและผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมของบริษัทมาร่วมกันออกแบบและผลิตนวัตกรรมชนิดใหม่ที่เรียกว่า ‘ZShield Flex’ กว่า 20 ล้านชิ้น เพื่อส่งให้กับบุคลากรทางการแพทย์ และขยายต่อไปยังการผลิตหน้ากาก Face Shields สำหรับพนักงานบริการ ที่สวมใส่ง่าย สามารถปรับขนาดได้โดยไม่ต้องสัมผัสบริเวณหน้ากากพลาสติก และใช้วัสดุที่ป้องกันการเกิดไอน้ำ

โรงพยาบาลลอนดอนในอังกฤษร่วมมือกับ Microsoft Teams พัฒนาอุปกรณ์ที่เรียกว่า ‘HoloLens’ หน้ากากที่มาพร้อมหูฟังและกล้องติดตั้งเซ็นเซอร์ที่ฉายภาพโฮโลกราฟิกในการเข้าไปรักษาหรือดูอาการผู้ป่วย เพื่อลดจำนวนทีมแพทย์ในวอร์ดและลดการสัมผัสโดยตรงกับผู้ป่วย

นอกจากการเว้นระยะห่างทางกายภาพแล้ว “การล้างมือ” ก็กลายเป็นอีกหนึ่งกิจวัตรประจำวันของทุกคน เจลแอลกอฮอล์หรือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดมือถูกคิดค้นออกมาอย่างต่อเนื่อง ทำให้สตูดิโอออกแบบในกรุงลอนดอน Bompas & Parr ถึงขั้นจัดการประกวดการออกแบบผลิตภัณฑ์สำหรับการล้างมือที่มีชื่อว่า Fountain of Hygiene Competition โดยผลงาน ‘The Bubble Party’ หรือเครื่องปล่อยฟองสบู่ที่มีคุณสมบัติในการทำความสะอาดของ Steve Jarvis Design ชนะการประกวดในประเภท การออกแบบอุตสาหกรรม ที่นอกจากจะป้องกันเชื้อไวรัสแล้ว ยังทำให้การล้างมือกลายเป็นความสนุกกับการเล่นฟองสบู่และมีสุขอนามัยไปด้วย

อีกแนวคิดที่น่าสนใจ คือ การนำเจลล้างมือแอลกอฮอล์มาทำให้เป็นแคปซูลโดยใช้สาหร่าย ที่เรียกว่า ‘Seaweed Capsules’ ของ Terry Hearnshaw ซึ่งชนะเลิศในประเภทการออกแบบอย่างยั่งยืน (Sustainable Design) เป็นอีกแนวคิดที่น่าสนใจ เพราะนอกจากจะใช้งานง่ายแล้ว ยังสะดวกในการพกพา และย่อยสลายได้ ช่วยลดการเกิดขยะจากผลิตภัณฑ์

การสัมผัสสิ่งต่างๆในชีวิตประจำวันเป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงที่กำลังเปลี่ยนแปลงตามมา อย่างในประเทศแถบละตินอเมริกา กว่า 70% ใช้เงินสดในรูปแบบธนบัตรในการทำธุรกรรมทางการเงินต่างๆ บริษัท NOS จึงพัฒนาเครื่องอบฆ่าเชื้อสำหรับเหรียญและธนบัตร โดยใช้หลอดไฟ LED UVC ชื่อว่า ‘UVC I MONEY SANITIZER’ เพื่อลดการปนเปื้อนของเชื้อจากคนสู่คน รวมถึงการใช้พื้นที่สาธารณะที่โดยปกติเราจะไม่ค่อยให้ความใส่ใจต่อสุขลักษณะมากนัก แต่ปัจจุบันกลับไม่ใช่อย่างนั้นอีกต่อไป หลายคนอาจรู้สึกไม่สบายใจในการใช้สิ่งของร่วมกับคนอื่นหรือหลีกเลี่ยงการจับหรือสัมผัส เช่น ลูกบิดประตู ราวบันได เป็นต้น ทำให้เกิดสินค้าที่มีแนวคิดของการ hand-free หรือ touch-less

เช่น นวัตกรรม “ปุ่มกดลิฟต์” ของห้างซีคอนสแควร์ของไทย ที่ใช้วิธีการง่ายๆ อย่างการใช้เท้าในการกดลิฟต์ขึ้นชั้นต่างๆของห้าง หรือ ‘Push Stick’ ของ Qualy อุปกรณ์กดปุ่มลิฟต์โดยไม่ต้องสัมผัสที่ใช้วัสดุรีไซเคิลจากแหจับปลา หรืออุปกรณ์ที่เรียกว่า ‘door knob’ ซึ่งเป็นอุปกรณ์ช่วยหมุนลูกบิดประตูโดยไม่ต้องใช้มือสัมผัส ซึ่งมีความพิเศษตรงที่ใช้นวัตกรรมเม็ดสีที่จะเปลี่ยนสีไปเมื่อคุณเผลอไปโดนบริเวณที่ใช้สัมผัสลูกบิด เพื่อช่วยเตือนให้คุณระมัดระวัง

นอกจากนี้ การจัดการพื้นที่สาธารณะในเชิงการใช้พื้นที่ทำกิจกรรมก็ถูกปรับเปลี่ยนไปเช่นกัน อย่าง “โครงการการจัดการพื้นที่ทานอาหารสาธารณะ ‘The Gastro Safe Zone’ ในสาธารณรัฐเช็ก ที่ออกแบบเฟอร์นิเจอร์และจัดการพื้นที่สำหรับนั่งทานอาหาร โดยแต่ละชุดจะนั่งทานได้ไม่เกิน 3 คน พร้อมเส้นแบ่งเขตระยะปลอดภัย เพื่อรักษาระยะห่างตามมาตรฐาน social distancing ซึ่งนอกจากจะช่วยกระตุ้นธุรกิจอาหารในย่านที่ซบเซาแล้ว ยังสร้างความมั่นใจในการใช้ชีวิตวิถีใหม่อย่างปลอดภัยอีกด้วย.