ธรรมชาติคนรักพระสมเด็จ ก็มักดูพิมพ์ด้านหน้าก่อน เริ่มกันที่แม่พิมพ์ องค์ในคอลัมน์วันนี้ แม่เจ้าโวย! ท่านมาแปลก! ตาลึกคมหนา ไปทุกเส้นสายลายพิมพ์ จุดเด่น พระเกศแยกเป็นมุ่นมวยต่อเป็นช่อชั้น ถึงสามชั้น ก็น่าจะเป็นพิมพ์เกศบัวตูม สักพิมพ์...เออ! เพียงแต่ว่า จะเป็นพิมพ์ไหน?
ไล่เลียงประสบการณ์ เกศบัวตูมองค์คุณมนตรี ที่ถือกันว่าเป็นองค์ครู องค์นั้นวงการเรียกพิมพ์ฐานสิงห์แคบ ต่อไปก็เป็นพิมพ์ ฐานสิงห์กว้าง รวมๆกันแล้วสองพิมพ์นี้ก็ไม่กี่องค์
แต่ในความจริง เกศบัวตูมที่เคลื่อนไหวในวงการ มีมากพิมพ์กว่า...
เอาทฤษฎีครูตรียัมปวาย ใน “ปริอรรถาธิบายแห่งพระเครื่อง” เล่มพระสมเด็จฯ ครูจำแนกเกศบัวตูมไว้ 5 แม่พิมพ์ พิมพ์เขื่อง พิมพ์โปร่ง พิมพ์สันทัด พิมพ์ย่อม และพิมพ์เกศบัวเรียว
พิมพ์เขื่อง...ครูมีภาพขาวดำ ขนาดเล็กให้ดูองค์เดียว ทั้งยังเป็นพระฟากกรุบางขุนพรหม มีคราบกรุเกรอะกรัง ต้องจินตนาการเอาจากคำอธิบาย...
นอกจากขนาดเขื่องกว่าเกศบัวตูมอีกสี่พิมพ์แล้ว ครูยังบอกว่า องค์พระล่ำสัน เส้นซุ้มหนา ก็ต้องมโนเอาเอง องค์ในคอลัมน์ ซึ่งเนื้อหาผิวฝ้า เป็นพระวัดระฆังแท้ สภาพเดิมๆ ดูง่ายๆ ทั้งขนาดและเส้นสาย เป็นพิมพ์เขื่องได้มากน้อย
มาถึงพิมพ์โปร่ง พิมพ์ที่สอง องค์นี้ ครูมีภาพขยายใหญ่กว่าให้ดู เพียงแต่มีความสับสน...
ตอนครูอธิบายรายละเอียดพิมพ์ทรงแต่ละพิมพ์ ครูเขียนเป็นพิมพ์โปร่ง แต่ตอนมีภาพทั้งเล็กและใหญ่ และคำอธิบายประกอบสั้นๆ ครูเขียนเป็นพิมพ์สันทัด
ผมโชคดี เคยดูพิมพ์โปร่งองค์จริงในคอผู้กำกับตำรวจสมุทรสงคราม เมื่อเกือบสี่สิบปีที่แล้ว จำทั้งองค์พระผิวพระได้ขึ้นใจ... เหมือนองค์ที่ครูลงในหนังสือทุกกระเบียดนิ้ว
...
ต่อมาเมื่อพระพิมพ์นี้ผ่านมือ ก็พอจำแนกได้ จำได้ว่า เคยเขียนในคอลัมน์นี้ไปแล้วมากกว่าสองครั้ง
เอาเกศบัวตูมองค์ในคอลัมน์เป็นองค์ ตั้ง ตีกรอบเทียบเกศบัวตูมพิมพ์เขื่อง และพิมพ์โปร่ง...องค์ในคอลัมน์ เป็นพิมพ์เขื่อง แน่นอนกว่า...
หันไปดูภาพ...อีกที องค์ในคอลัมน์ นอกจากพระเกศตูมต่อเป็นสามช่อชั้น...ในกรอบพระพักตร์ เริ่มจากกรอบพระนลาฏ (หน้าผาก) ลงมา เห็น พระเนตร พระนาสิก พระโอษฐ์ เป็นเค้า พระกรรณคมหนา ไล่เลียงมาถึงเส้นพระศอ เส้นสังฆาฏิสองเส้นหนา
ผ่านมาถึง พระเพลา องค์นี้ เห็นพระบาทขัดสมาธิราบ ซ้อนกัน อ่อนช้อยเรียวบาง คมชัด ขนาดเดียวกับ เส้นนิสีทนะ (แซม) และเส้นบัวลูกแก้ว
รวมฐานสามชั้น ที่ทึบหนา กับเส้นซุ้มโค้งหวายผ่า เส้นกรอบกระจกชัดครบสี่ด้าน ขนานไปตามแนวตัด
นี่คือ พิมพ์พระสมเด็จเกศบัวตูม ที่ติดลึกชัดที่สุด...เท่าที่ผมเคยเห็นมา
ย้อนไปนึกถึงหลักการดูพระ ที่เซียนรุ่นพี่สอนๆกันไว้...ดูพิมพ์แล้วก็ดูเนื้อ
เริ่มที่ดูพิมพ์ ผ่านประเด็นความคมชัดลึกของพิมพ์นี้ รวมกับสภาพผิวพระ และเนื้อพระ ที่แห้งจัด มีริ้วรอยฝ้ารักสีดำปนน้ำตาลในซอกมุมลึกเร้น ช่วยขับเน้นความเป็นพระสมเด็จวัดระฆังเก่าแท้ แบบเดิมๆ ให้เด่นจ้าสว่างตาขึ้น
นี่คือ เกศบัวตูม พิมพ์เขื่อง องค์ครูองค์เดียว องค์แรก ที่ดูแล้วต้องจำ
วงการท่านมักดูว่าผิดพิมพ์ เมื่อเจอผ่านตา ก็ต้องรีบคว้าเอาไว้ โอกาสดีอย่างนี้คงไม่มีง่ายๆนัก.
พลายชุมพล
คลิกอ่านคอลัมน์ “ปาฏิหาริย์จากหิ้งพระ” เพิ่มเติม