เรื่องหนึ่งในหนังสือประโยคอมตะ ประวัติศาสตร์จีน

(เหยียนมู่สุ่ย เขียน รำพรรณ รักศรีอักษร แปล โพสต์พับลิชชิง จำกัด พ.ศ.2558) เห็นหัวข้อจางปังชาง ถูกบังคับให้เป็นฮ่องเต้...แล้วอดใจอ่านไม่ไหว

มีคนที่ตกอยู่ในสภาพที่ไม่มีทางเลือก...เหมือนกัน แม้ฐานะจะแตกต่างกัน คนพวกหนึ่งถูกบีบคั้นให้ขึ้นเขาเหลียงซานไปเป็นโจร

แต่ก็มีอีกคน ถูกบังคับให้เป็นฮ่องเต้

ประวัติศาสตร์จีน จารึกเรื่องราวของเขาไว้ว่า...สอบเข้ารับราชการในปลายสมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ ค.ศ.1126 ก้าวหน้าเป็นถึงรองมหาเสนาบดีในรัชกาลซ่งฮุยจง

ช่วงเวลานั้นเกิดเหตุสำคัญทางประวัติศาสตร์จีน เรียก “โศกนาฏกรรมจิ้งคัง” กองทัพจิน (ยืนยันตัวสะกดจินไม่ใช่จีน) ยกทัพบุกใต้จับฮ่องเต้ซ่งเหนือสององค์เป็นเชลย

ราชวงศ์ซ่งเหนือล่มสลาย

พวกจินยึดเมืองได้ ปล้นสะดมเอาทรัพย์สมบัติชาวจงหยวนได้มากมาย ตั้งใจจะเอาใช้เสวยสุขในถิ่นเดิม แต่จะทิ้งซ่งเหนือให้ไร้ผู้นำก็ไม่ได้ จึงตั้งใจหาคนเป็นฮ่องเต้นั่งบัลลังก์ที่ว่าง

มีขุนนางซ่งเหนือคนหนึ่ง มีคุณสมบัติฉลาด แต่อ่อนแอและขี้ขลาด เหมาะที่สุดที่จะขึ้นนั่งบัลลังก์ฮ่องเต้

เมื่อขุนนางเจ้าของคุณสมบัตินี้ ชื่อจางปังชาง ถูกเสนอชื่อเขาก็ร้องไห้โฮ

เวลานั้นคนฮั่นเกลียดพวกจินเข้าไส้ การนั่งบัลลังก์ฮ่องเต้ ก็เท่ากับยอมรับความเป็นหมายเลข 1 คนทรยศต่อซ่ง จางปังชาง รู้ดีสุดทางหลังบัลลังก์ฮ่องเต้ของเขาคือที่ไหน?

แน่นอน จางปังชางปฏิเสธเด็ดขาด

แต่พวกจินก็ยื่นคำขาด เขาต้องยอมรับในเวลาสามวัน ถ้าไม่เช่นนั้น พวกจินจะฆ่าชาวฮั่นทั้งเหมืองหลวง ไม่ให้เหลือแม้แต่ไก่และหมา

จางปังชางปล่อยชาวเมืองให้ถูกฆ่าไม่ได้ แต่จะเป็นฮ่องเต้ก็ไม่ใช่ ต่อหน้าทูตจินที่มาเจรจา เขาชักดาบออกมาตั้งใจจะเชือดคอตายแต่ก็ถูกยื้อยุดไว้

...

ไม่มีทางเลือก...จางปังชางก็ยอมรับ แต่ระหว่างพิธีนั่งบัลลังก์ฮ่องเต้ เขาก็เปลี่ยนใจลุกหนี...พวกขุนนางฮั่นต้องคุกเข่าอ้อนวอนขอให้เห็นแก่ชีวิตชาวฮั่นที่เหลือ

จางปังชางเล่นบทฮ่องเต้ต่อหน้าพวกจิน แต่กับชาวฮั่น เขาสวมเสื้อผ้าธรรมดา เวลาพูดคุยใช้คำว่า “อวี๋ข้า” ไม่ใช้ “เจิ้น” สรรพนามแทนตัวฮ่องเต้

ใช้คำสั่งกับขุนนางพวกฮั่น ใช้ราชโองการกับขุนนางจิน

เวลาขุนนางฮั่นคุกเข่าคารวะเขาลุกขึ้นคารวะตอบ

ไม่เว้นกระทั่งหวังสือยง เพื่อนขุนนางที่รักใคร่และค้ำชูกัน เมื่อใช้คำว่าฝ่าพระบาท จางปังชางทนไม่ไหว ถึงขั้นระเบิดคำรุนแรงต่อว่า

พวกจินถอยทัพกลับถิ่นฐานภาคเหนือ ในขณะที่เจ้าโก้ว ราชนิกุลซ่งเหนือหนีไปตั้งหลัก สถาปนาราชวงศ์ซ่งใต้ พระนามซ่งเกาจง และพยายามฟื้นฟูบ้านเมือง

สถานภาพจางปังชางก็อยู่ในอันตราย เมื่อแน่ใจพวกจินจะไม่กลับมาแล้ว เขาก็ส่งทูตและตราประทับไปถึงซ่งเกาจง...เมื่อซ่งเกาจงรับ จางปังชางก็พ้นสภาพฮ่องเต้

แต่บรรยากาศการเมืองซ่งใต้ กำลังเกิดกระแสโจมตีผู้ทรยศ แม้ฮ่องเต้ซ่งเกาจงจะละเว้นโทษให้ แต่กระแสสังคมรุนแรงกว่า ในที่สุดจางปังชางก็ถูกนำตัวขึ้นหลักประหาร

มีผู้บันทึกว่าจางปังชางเป็นฮ่องเต้ได้ 33 วัน

อาจเรียกได้ว่า จางปังชางเป็นฮ่องเต้ที่น่าสงสารที่สุดในประวัติศาสตร์จีน.

กิเลน ประลองเชิง