ดร.นครินทร์ อมเรศ ฝ่ายนโยบายโครงสร้างเศรษฐกิจ ธปท.
เราจะพลิกฟื้นตลาดแรงงานไทยได้อย่างไร? เป็นคำถามสำคัญที่จะขอเชิญทุกท่านมาร่วมแลกเปลี่ยนมุมมองกันต่อหลังจากได้แยกแยะจุดแข็งจุดอ่อนของตลาดแรงงานไทยในกรอบ SWOT Analysis เรียงลำดับย้อนทวนตามหลัก TOWS Matrix ที่อาจารย์ Michael D.Watkins เสนอให้ประยุกต์ใช้ในการวางกลยุทธ์โดยอ้างอิงบทความคลาสสิกของอาจารย์ Heinz Weihrich เริ่มจากการประเมินสถานการณ์ภายนอก คือ Threat ความท้าทาย สำคัญ มาจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทั้งในด้านความรุนแรงและระยะเวลา และ Opportunity โอกาสจากการเปลี่ยนแปลงทั้งในมิติของการเติบโตทางเทคโนโลยีอย่างก้าวกระโดด การยกมาตรฐานใหม่ของการผลิตและการบริการภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจสีเขียวและกระแสการจับจ่ายใช้สอยที่จะเร่งตัวอีกครั้งหลังวิกฤติจบลง
สำหรับปัจจัยภายในของตลาดแรงงานไทยนั้น บทเรียนในอดีตได้แสดง ให้เห็นถึง Weakness จุดอ่อน จากการที่ทักษะของแรงงานไทยถูกกำหนดจากด้านอุปทาน หรือ Supply-push เนื่องจากตลาดแรงงานไทยมีความตึงตัว ต่อเนื่องยาวนานทำให้แรงงานสามารถหางานได้ง่ายทั้งในและนอกระบบจึงไม่มีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนาทักษะเท่าที่ควร ตามที่เสนอในงานศึกษาเรื่องหนทางสู่การแก้ปัญหาทักษะแรงงานไม่ตรงความต้องการของตลาด ร่วมกับ ผศ.ดร.อภิรดี วงศ์กิจรุ่งเรือง ขณะที่ Strength จุดแข็ง คือ ตลาดแรงงานไทยมีความยืดหยุ่นสูง ตามการจ้างงานที่มีลักษณะ Demand-driven คนไทยจึงเคลื่อนย้ายงานได้ง่ายตามพัฒนาการทางเศรษฐกิจจากการผลิตเพื่อส่งออกสู่การบริการรองรับการท่องเที่ยว
กลยุทธ์ฟื้นตลาดแรงงานไทยจากการประมวลปัจจัยภายนอกและภายในจึงจำแนกออกเป็น 4 ข้อ คือ รับมือความท้าทายโดยเฉพาะในด้านจุดอ่อน (WT: Weakness-Threat) ผ่านการบรรเทาผลกระทบจากโควิด-19 ที่มีต่อกลุ่มเปราะบาง อาทิ ผู้ว่างงานหรือแรงงานนอกระบบ โดยเยียวยาทั้งผู้ประกันตนในระบบประกันสังคมทั้ง ลูกจ้างและผู้ประกอบอาชีพอิสระ จ้างงานชั่วคราวภาครัฐและเอื้อให้เกิดการจับคู่งานจากภาคเอกชน
...
ปรับตัวแก้จุดอ่อนโดยอาศัยโอกาสที่เกิดขึ้น (WO: Weakness-Opportunity) โดยเปิดโอกาสให้แรงงานใช้ประโยชน์จากช่องทางเทคโนโลยีดิจิทัล เข้ารับการพัฒนาทักษะให้ตรงกับความต้องการของตลาดมากขึ้น ทั้งจากผู้ให้บริการพัฒนาทักษะภาครัฐและเอกชนโดยตรง หรือผ่านกลไกความร่วมมือระหว่างผู้พัฒนาทักษะแรงงาน การศึกษา และธุรกิจ (รายละเอียดในบทความที่เขียนร่วมกับคุณพรชนก เทพขาม เรื่อง E-Workforce Ecosystem กับการแก้ปัญหาในตลาดแรงงาน)
ป้องกันผลกระทบจากความท้าทายด้วยการใช้จุดแข็ง (ST: Strength-Threat) ใช้ความยืดหยุ่นในตลาดแรงงาน ไทยเพื่อสร้างโอกาส ให้เกิดการจัดสรรแรงงาน โดยมีภาคเอกชนที่มีความเข้มแข็งเป็นผู้นำในการจ้างงานในกลุ่มธุรกิจที่มีการขยายตัวดี ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานจากความตึงตัวของตลาดแรงงาน แต่จะช่วยให้ แรงงานรับทราบถึงทักษะที่ตลาดต้องการและปรับตัวได้อย่างเหมาะสม
เร่งรุกใช้จุดแข็งขยายผลบวกจากโอกาสให้เต็มที่ (SO: Strength-Opportunity) เอื้อให้ภาคธุรกิจเดินหน้าอย่างเข้มแข็งภายใต้บริบทใหม่ทางเทคโนโลยี สิ่งแวดล้อมและการค้าการลงทุน โดยปลดล็อกข้อจำกัดเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทั้งการยกเลิกกฎระเบียบล้าสมัย และการยกระดับบริการสาธารณะที่มีประสิทธิภาพ เพื่อที่ การเติบโตของกิจกรรมเศรษฐกิจยุคใหม่จะกระตุ้นแรงงานให้ยกระดับ/ปรับทักษะ (Upskill/Reskill) เข้าทำงานคุณภาพสูงและช่วยพลิกฟื้นตลาดแรงงานไทยให้กลับมาแข็งแกร่งได้อีกครั้ง.