ฟ้าคำราม
ทำไมนักกีฬาจึงหมดแรงก่อนจบการแข่งขัน และจะสามารถแก้ไขได้อย่างไร?
ตอนที่ 1.ภาวะเมื่อยล้า Fatigue จากการเล่นกีฬามี 2 สาเหตุใหญ่ๆ คือ 1.จากการทำงานของระบบประสาทลดลง และ 2.จากปัญหาการทำงานของระบบภายในกล้ามเนื้อเอง
ถ้าเป็นทีมที่ไม่ต้องเดินทางไกล ปัญหาที่มาจากการล้าระบบประสาท (Central Fatigue) ควรจะน้อยกว่า ดังนั้น อาการล้าจะมีปัญหาในข้อ 2 มากกว่า
สำหรับการล้าของกล้ามเนื้อหลังการทำงานหนัก Peripheral Fatigue มีปัจจัยหลักสำคัญอยู่ 3 ส่วน คือ 1.น้ำมันหมดหรือขาดสารอาหารที่จะใช้เพื่อสร้างพลังงานให้กล้ามเนื้อ 2.เกิดของเสียที่รบกวนทำให้กล้ามเนื้อทำงานได้น้อยลง 3.มีปริมาณของอนุมูลอิสระเพิ่มมากขึ้น จนไปมีผลต่อการทำงานส่วนต่างๆของร่างกาย
เกี่ยวกับเรื่องสารพลังงาน ปกติกล้ามเนื้อสามารถสร้างและเก็บสารพลังงานไว้ใช้ได้เอง โดยเฉพาะในเวลาที่ต้องการใช้แรงในระยะสั้นๆ เช่น การวิ่งเร็วๆเพื่อไปเตะหรือแย่งลูกบอล ซึ่งสารพลังงานนี้จะเก็บส่วนใหญ่ในรูปของแป้งไกลโคเจนอยู่ในกล้ามเนื้อ
ซึ่งถ้าใครมีเก็บสะสมไว้น้อยหรือมีช่วงพักระหว่างเล่นเพื่อสร้างขึ้นมาชดเชยได้น้อย ก็จะเกิดการล้าได้เร็วกว่า
รวมทั้ง ถ้าความฟิตปอด หัวใจ หลอดเลือดมีน้อย (ค่า VO2 max ต่ำ) ก็จะสร้างสารพลังงานกลับมาใช้ได้น้อย เกิดการล้าได้รวดเร็วเช่นเดียวกัน
กีฬาคนละอย่างหรือกีฬาเดียวกัน แต่ต่างกันที่ตำแหน่งการเล่น ก็ใช้สารพลังงานโดยวิธีที่แตกต่างกัน
สำหรับฟุตบอล จากการเก็บรวบรวมข้อมูลพบว่าส่วนใหญ่ 70-80% เป็นแบบใช้ออกซิเจน (เดินหรือวิ่งเหยาะๆ) ที่เหลือ 20-30% เป็นแบบไม่ใช้ออกซิเจน (สปริ๊นต์หรือวิ่งอย่างรวดเร็ว) ซึ่งทั้ง 2 แบบจะใช้สารพลังงานในเปอร์เซ็นต์ที่แตกต่างกัน
โดยสรุปสั้นๆตอนนี้คือถ้าเติมพลังไว้น้อยไม่มีเวลาหรือความฟิตร่างกายไว้สร้างชดเชย ทั้งก่อน, ระหว่างและหลังการเล่นกีฬา ต่อให้แน่แค่ไหน สุดท้ายก็ต้องเกิดภาวะ “ใจอยากไป แต่ขาไม่ขยับ”
เป็นเช่นนี้ได้เสมอๆ ถ้าไม่หาทางแก้ไขในภายหน้า
*******
นพ.อี๊ด ลอประยูร แพทย์ประจำทีมชาติไทย ให้ความรู้กับเรา ชาวกีฬาอีกครั้ง ผ่านทางเฟซบุ๊ก Ead Thai ถึงสาเหตุของการหมดเรี่ยวหมดแรงในการเล่นกีฬาทุกอย่างที่เกิดขึ้นล้วนมีสาเหตุ ในเรื่องนี้ก็เช่นกัน คงได้ทราบต้นทางของปัญหากันไปแล้ว
หวังว่าเนื้อหาตรงนี้คงจะมีประโยชน์ต่อทั้งนักกีฬาเอง หรือแม้กระทั่งผู้ฝึกสอนทั่วไป ที่ต้องคอยเทรน คอยดูแลนักกีฬาไม่มากก็น้อย...
ฟ้าคำราม
อ่าน "คอลัมน์หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ" ทั้งหมดที่นี่