Virtual Bank ธนาคารไร้สาขา ทางเลือกใหม่ของคนรากหญ้า

ธนาคารแห่งประเทศไทย และ กระทรวงการคลัง ได้ประกาศหลักเกณฑ์การจัดตั้ง Virtual Bank หรือ ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา ออกมาเรียบร้อยแล้วในสัปดาห์ก่อน หลังจากที่รีรอมานาน จนประเทศเพื่อนบ้านต่างก็มี Virtual Bank ใช้กันแล้ว เช่น อินเดีย มี Yono เวียดนาม มี Timo มาเลเซีย มี BigPay อินโดนีเซีย มี Jenius ฟิลิปปินส์ มี Coins สิงคโปร์ มี You Trip ฮ่องกง มี ZA Bank เป็นต้น วันพรุ่งนี้แบงก์ชาติจะเริ่มชี้แจงรายละเอียดการจัดตั้งธนาคารไร้สาขาให้กับผู้สนใจ แต่กว่าจะได้ใช้จริงก็ราวกลางปี 2568

เบื้องต้น แบงก์ชาติ เปิดเผยว่า จะให้ใบอนุญาตเพียง 3 รายก่อน ต้องมีทุนจดทะเบียนเริ่มต้น 5 พันล้านบาท สามารถร่วมทุนเพื่อผสานความเชี่ยวชาญได้

Virtual Bank หรือ ธนาคารไร้สาขา เป็นธนาคารพาณิชย์รูปแบบใหม่ที่ให้บริการทางการเงิน สินเชื่อ เงินฝาก เงินลงทุน ฯลฯ ผ่านช่องทางออนไลน์บนแอปในโทรศัพท์สมาร์ทโฟนอย่างเดียว ไม่มีสำนักงานใหญ่หรือสาขาเหมือนธนาคารพาณิชย์ในปัจจุบัน คุณเผ่าภูมิ โรจนสกุล เลขานุการรัฐมนตรีคลัง เปิดเผยถึงบริการของธนาคารไร้สาขาของไทยว่า จะมุ่งเน้นการให้บริการทางการเงินแก่ ประชาชนที่ไม่มีรายได้ประจำ ธุรกิจเอสเอ็มอี กลุ่มคนที่ไม่ได้รับบริการทางการเงินอย่างเพียงพอ (Underserved) กลุ่มคนที่เข้าไม่ถึงบริการทางการเงิน (Unserved) กลุ่มคนที่เข้าไม่ถึงสินเชื่อ และกลุ่มคนที่เป็นหนี้นอกระบบ เพื่อให้สามารถเข้าถึงบริการทางการเงินในระบบได้

พูดให้เข้าใจง่ายๆก็คือ ธนาคารไร้สาขาไทย ตั้งขึ้นมาเพื่อให้บริการ ประชาชนรากหญ้าที่ยากจนและยังเข้าไม่ถึงบริการทางการเงินของแบงก์พาณิชย์และแบงก์รัฐ ให้สามารถเข้าถึงธนาคารไร้สาขาที่เป็นธนาคารออนไลน์ สามารถให้บริการได้ทุกหนทุกแห่งที่มีอินเตอร์เน็ต แต่ต้องมีสมาร์ทโฟนที่สามารถโหลดแอปของธนาคารไร้สาขาได้

การตั้ง ธนาคารไร้สาขา หรือ Virtual Bank ฟังดูง่าย แต่กลับไม่ง่ายอย่างที่คิด เพราะ ต้องใช้ข้อมูลลูกค้าที่เป็นพฤติกรรมการใช้จ่ายและการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่งเป็น Big Data จำนวนมหาศาลเลยทีเดียว เพื่อวิเคราะห์พฤติการณ์ใช้เงินและการใช้จ่ายของลูกค้า ซึ่งไม่เคยมีประวัติหรือมีบัญชีกับธนาคารหรือสถาบันการเงินใดๆมาก่อน ธนาคารไร้สาขาจึงต้องใช้ดาต้าที่ประวัติของลูกค้าจากการใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน เช่น การซื้อสินค้าในร้านสะดวกซื้อ การซื้อสินค้าผ่านอีคอมเมิร์ซ การใช้บริการโทรศัพท์มือถือ และการใช้จ่ายอื่นๆ ในชีวิตประจำวัน เพื่อนำมาเป็นข้อมูลวิเคราะห์การให้สินเชื่อ ทุกอย่างทำงานด้วยระบบ AI หรือ “ปัญญาประดิษฐ์”

กลุ่มธุรกิจที่มีศักยภาพ ที่สามารถจะ Run Virtual Bank ได้มีไม่มาก ที่เปิดตัวมาแล้วก็มี SCBX ยานแม่ของธนาคารไทยพาณิชย์ ซึ่งมีข้อมูลลูกค้าแบงก์หลายสิบล้านคน ข้อมูลลูกค้าสั่งอาหารโรบินฮูด ลูกค้าบัตรเครดิต เป็นต้น กลุ่มที่สองที่เปิดตัวคือ ธนาคารกรุงไทย ร่วมกับ กลุ่มกัลฟ์ ของ “เสี่ยกลาง” สารัชถ์ รัตนาวะดี ซึ่งเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ ค่ายมือถือ AIS และ Gulf Binance กับ PTTOR กลุ่มค้าน้ำมันและค้าปลีกของ ปตท. และกลุ่มที่สาม ทรูมันนี่ ใน เครือซีพี ที่มีบริการเงินดิจิทัลอยู่แล้ว และยังเป็นเครือข่ายพันธมิตรกับ Ant Group ใน เครืออาลีบาบา อีคอมเมิร์ซ ยักษ์ใหญ่ของโลกที่มีดาต้าลูกค้ามหาศาล ร้านสะดวกซื้อ 7-Eleven และ โลตัส ฯลฯ ผมเชื่อว่า 3 กลุ่มนี้มีโอกาสได้รับใบอนุญาตสูง

Virtual Bank ในโลกนี้มีหลายร้อยแบงก์ เปิดให้บริการมานานแล้ว ต้นปีนี้ก็มีการจัดอันดับ Best Digital Bank 2024 ปรากฏว่า N26 ของเยอรมนี ได้รับเลือกจาก Focbes ให้เป็น Best Online Bank in the World มีเทคโนโลยี Fingerprint และ Advanced 3D Security Technology ที่ปลอดภัยมาก และที่เหนือกว่าก็คือ สามารถเทรดคริปโตได้มากกว่า 200 coins ไม่ใช่แค่ให้บริการ “คนรากหญ้า” ที่เข้าไม่ถึงบริการทางการเงินอย่างเดียว.

“ลม เปลี่ยนทิศ”

คลิกอ่านคอลัมน์ "หมายเหตุประเทศไทย" เพิ่มเติม