ปฏิวัติการพัฒนาเด็กไทย: เชียงรายโมเดล สร้างภูมิคุ้มกันชีวิตด้วย EF

ในยุคที่ปัญหาเยาวชนกำลังทวีความรุนแรง ตั้งแต่การติดเกม ยาเสพติด ไปจนถึงปัญหาสุขภาพจิต มูลนิธิตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยได้ริเริ่มโครงการที่จะเปลี่ยนแปลงอนาคตของเด็กไทยอย่างยั่งยืน ด้วยการพัฒนา “ทักษะสมอง EF” (Executive Functions) โดยจังหวัดเชียงรายเป็นพื้นที่นำร่องในการสร้างต้นแบบการพัฒนาเด็กปฐมวัยแห่งแรกของประเทศ

เชียงราย: จุดเริ่มต้นความสำเร็จ จากการดำเนินโครงการมา 5 ปี จังหวัดเชียงรายได้กลายเป็นต้นแบบความสำเร็จระดับประเทศ ด้วยความร่วมมือจากกว่า 50 องค์กรในพื้นที่ ส่งผลให้เด็กปฐมวัยกว่าร้อยละ 70 มีทักษะสมอง EF ในระดับดีถึงดีมาก โดดเด่นที่อำเภอพญาเม็งราย ที่เด็กมีค่า EF สูงกว่ามาตรฐานประเทศถึง 20%

ผลลัพธ์ที่จับต้องได้ “เราเห็นการเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจน” นายรองรักษ์ พนาปวุฒิกุล รองผู้จัดการ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ในฐานะกรรมการและเหรัญญิก มูลนิธิตลาดหลักทรัพย์ฯ กล่าวว่า “เด็กๆ เลิกติดโทรศัพท์มือถือ ควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น สนใจการอ่าน และเข้าสังคมได้อย่างปกติ นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กมีความยืดหยุ่นทางความคิด รู้จักยับยั้งชั่งใจ มีสมาธิจดจ่อ และมีความมุ่งมั่นอดทนมากขึ้น”

ทำไมต้อง EF? ทักษะสมอง EF คือความสามารถระดับสูงของสมองที่ใช้ในการกำกับความคิด อารมณ์ และการกระทำ นางสุภาวดี หาญเมธี ประธานสถาบันอาร์แอลจี ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาเด็ก อธิบายว่า “ช่วงอายุ 3-6 ปีเป็นช่วงทองของการพัฒนา EF เปรียบเสมือนการวางเสาเข็มของชีวิต เด็กที่ได้รับการพัฒนา EF อย่างต่อเนื่องจะมีภูมิคุ้มกันชีวิตที่ดี สามารถควบคุมตนเอง มีวินัย และความรับผิดชอบ”

งานวิจัยระบุว่า การขาดทักษะ EF ในวัยเด็กอาจนำไปสู่ปัญหาต่างๆ ในอนาคต เช่น:

• การติดเกม สุรา บุหรี่ และยาเสพติด
• ภาวะซึมเศร้าและปัญหาสุขภาพจิต
• พฤติกรรมก้าวร้าวและการทำผิดกฎหมาย
• การขาดทักษะการคิดขั้นสูงที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21

เชียงราย: จากความท้าทายสู่ความสำเร็จ “เชียงรายมีความท้าทายเฉพาะตัว” นายวัลลภ ไม้จำปา ศึกษาธิการจังหวัดเชียงราย กล่าว “ทั้งการเป็นพื้นที่ชายแดนที่มีความเสี่ยงด้านยาเสพติด และสภาพเศรษฐกิจที่ทำให้พ่อแม่ต้องห่างไกลลูก แต่โครงการนี้ได้พลิกโฉมการพัฒนาเด็กในพื้นที่...และนี่ไม่ใช่แค่การพัฒนาเด็ก แต่เป็นการวางรากฐานอนาคตของประเทศ โครงการนี้ไม่เพียงช่วยแก้ปัญหาในพื้นที่เสี่ยง แต่ยังสร้างโมเดลการพัฒนาที่สามารถขยายผลสู่ทั่วประเทศ”

ด้วยความร่วมมือจากกว่า 50 องค์กรในพื้นที่ โครงการได้สร้างการเปลี่ยนแปลงที่เป็นรูปธรรม:

• เด็กปฐมวัยกว่าร้อยละ 70 มีทักษะสมอง EF ในระดับดีถึงดีมาก
• อำเภอพญาเม็งรายมีค่า EF สูงกว่ามาตรฐานประเทศถึง 20%
• มีเด็กปฐมวัยเข้าร่วมโครงการแล้ว 35,377 คน
• บุคลากรที่เกี่ยวข้องร่วมโครงการ 39,177 ราย
• สร้างกลุ่มบุคลากรที่มีความรู้เรื่อง EF กว่า 270 คน

กลไกความสำเร็จ โครงการนี้ประสบความสำเร็จด้วยกลไกสำคัญ:

1. การบูรณาการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
2. การพัฒนาบุคลากรอย่างต่อเนื่อง
3. การมีคณะกรรมการระดับจังหวัดขับเคลื่อนงาน
4. การติดตามและประเมินผลอย่างเป็นระบบ
5. การขยายผลจากพื้นที่ต้นแบบสู่ทุกอำเภอ

ก้าวต่อไปของโครงการ มูลนิธิตลาดหลักทรัพย์ฯ มุ่งมั่นที่จะขยายผลความสำเร็จนี้สู่จังหวัดอื่นๆ ทั่วประเทศ เพื่อสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งให้กับสังคมไทย โดยเชื่อว่าการพัฒนาเศรษฐกิจที่ยั่งยืนต้องเริ่มจากการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนตั้งแต่วัยเยาว์

ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลง โครงการพัฒนาทักษะสมอง EF ไม่เพียงเป็นการลงทุนในอนาคตของเด็กไทย แต่ยังเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับสังคมไทยในระยะยาว หากใครสนใจที่จะมีส่วนร่วมในการพัฒนาเยาวชนไทย สามารถติดต่อขอข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่มูลนิธิตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

โครงการนี้เป็นตัวอย่างความสำเร็จที่แสดงให้เห็นว่า การลงทุนในการพัฒนาเด็กปฐมวัยอย่างถูกวิธีและมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนให้กับสังคมไทยได้อย่างแท้จริง